KIYI ÇİZGİSİ DEĞİŞİMİNE ETKİLERİ AÇISINDAN YOROZ BURNU - SERA DERESİ ARASINDAKİ KIYI SANAT YAPILARI (2002-2016)
Author :
Abstract
Bu çalışmada Akçaabat İlçesinin kıyı kesimine karşılık gelen Yoroz Burnu-Sera deresi arasındaki kıyı sanat yapılarının 2002-2016 yılları arasında kıyı çizgisi değişimindeki etkileri incelenmiştir. Yörede sahil yolu yapım çalışmaları tamamlandıktan sonra kıyıda yapılan sanat yapıları (mahmuz, dolgu, mendirek, tahkimat vb.) kıyı çizgisinde değişime neden olmuştur. Kıyı sanat yapıları taşınan malzemelerin kıyıda birikimini hızlandırmış, kıyı çizgisi 14 yıllık bir süre içerisinde önemli değişim göstermiştir. Öyle ki Söğütlü (Kalanima) deresinin doğusunda 112 metreyi bulan kıyı çizgisi ilerlemesi tespit edilmiştir. Bu alandaki kıyı ilerlemesine Söğütlü deresi tarafından taşınan malzemeler de katkı sağlamıştır. Hâkim kuzey-kuzeybatı rüzgârları ve kıyıda etkili olan dalgalar akarsuyun getirdiği malzemeleri doğuya doğru taşımıştır. Kıyı çizgisinin ilerlemesinde etkili olan bir diğer faktör çeşitli nedenlerle kıyıda yapılan dolgulardır. Denizden arazi kazanmak amacıyla çalışma sahasının farklı noktalarında bir kısmı bitmiş ve bir kısmı halen devam eden dolgu çalışmaları mevcuttur. Kıyı çizgisindeki ilerleme yöredeki balıkçı barınaklarının hızla dolmasına neden olmakta ve işletme maliyetlerini artırmaktadır. Buna karşılık bazı alanlarda kıyı ilerlemesine bağlı olarak yeni kumsal alanlar oluşmakta ve mevcut kumsallar genişlemektedir. Bu kumsallar deniz turizmi açısından değer arz etmekte ve yöredeki önemli turistik çekicilikler arasında yer almaktadır. Kıyı sanat yapılarının kıyı çizgisi değişimindeki etkileri tespit etmek amacıyla 2002-2016 yılları arası kıyı çizgisi verileri Google Earth Pronun eski ve yeni hava fotoğrafları katmanından alınarak karşılaştırılmıştır. Hava fotoğrafları baz alınarak hazırlanan kıyı çizgisi haritaları arasındaki farklılıklara dikkat çekilmiştir. Ayrıca sahada gözlem amaçlı arazi gezileri, geçmiş yıllardaki kıyı özellikleri hakkında mülakat yapılmıştır. Kıyı kesimine ait eski fotoğraflar derlenmiş ve bu fotoğraflar yenileriyle karşılaştırılmıştır.
Keywords
Abstract
In this study, the effect of coastal art structures between Cape Yoroz- Sera stream corresponding to the coastal region of Akçaabat district on changes in shoreline between 2002 and 2016 was investigated. After the coastal road construction works in the region were completed, art structures made on the coast (groyne, mound, mole, fortification etc.) have caused changes on the shoreline. Coastal art structures accelerated the accumulation of the carried materials on the coast and the shoreline has shown a significant change within a 14-year period. In fact, an approximately 112-m shoreline advance was determined in the east part of Söğütlü (Kalanima) stream. Materials carried by Söğütlü stream have also contributed to the shoreline advance in this area. Prevailing north-northwest winds and waves that are effective along the coast have carried the materials brought by the stream to the east. Another factor that is effective in the shoreline advance is the coastal fillings made for various reasons. In order to gain land from the sea, there have been some completed and some ongoing filling works in different points of the working field. Advancement in the shoreline causes rapid flooding of fishing shelters and increases operating costs. On the other hand, new beach areas have formed and existing beaches have been expanding in some regions due to shoreline advance. These beaches have value in terms of sea tourism and are involved among the major tourist attractions in the region. In order to determine the effects of the coastal art structures on the shoreline changes, the shoreline data between 2002 and 2016 were obtained from the old and new aerial photo layer of the Google Earth Pro and were compared. Differences between the shoreline maps, prepared based on aerial photos, were paid attention. In addition, observational trips in the field and interviews on the coastal characteristics of the previous years were performed. Old photos of the coastal region were complied and these photos were compared with the new ones
Keywords
- Aça, M. ( 2013). T”rabzon Balıkçılık Kültüründe Akçaabat’ın Yeri ve Akgün Ailesi”, Dünden Bugüne Akçaabat Sempozyumu, Akçaabat
- Bakkaloğlu, S. (2006). Kıyı Korumasında Açık Deniz Dalgakıranların Etüdü ve Samsun (Dereköy) Örneği, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon
- Başer, V., Bıyık C. ve Demir, O. (2011). “Kıyılar ve Denizel Alanların Kullanımında Harita Mühendisliği Uygulamaları”, 7. Kıyı Mühendisliği Sempozyumu 20-23 Kasım 2011, Trabzon
- Bayraktar, E.A., Bayraktar, D. ve Yüksek, Ö. (2016). “Doğu Karadeniz Kıyılarında T Mahmuzların Kıyıya Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt:20, Sayı:3
- Boğuşlu, H., Yıldırım, S., Değirmenci, F. ve Çelik, B. (2000).” Giresun, Trabzon ve Rize İllerindeki Kıyı Çizgisi Değişimleri ve Çözüm Önerileri”, 3. Ulusal Kıyı Mühendisleri Sempozyumu 5-7 Ekim 2000, Çanakkale,
- Çölkesen, İ. ve Sesli, F.A. (2007). “Kıyı Çizgisinde Meydana Gelen Zamansal Değişimlerin Bilgi Teknolojileri ile Belirlenmesi: Trabzon Örneği”, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim-2 Kasım 2007, Trabzon
- Erbaş, Y.S., Nişancı, R., Uzun, B., Yıldırım, V., Colak, H.E ve Bediroğlu, Ş. (2015). “Denizel Alan Coğrafi Bilgi Sistemi için Kadastro Veri Modeli Tasarımı: Trabzon İli Örneği”, The World Cadastre Summit, Congress, Exhibition-Developments Requirementsfor Marine Cadastre
- Erinç, S. (2001). Jeomorfoloji II, Der Yayınları, İstanbul
- Erüz, C. (2017). “Doğu Karadeniz’de (Trabzon) Kıyı Müdahaleleri- Deniz ve Kıyı Turizmi Potansiyeli”, DOKAP Bölgesi Uluslararası Turizm Sempozyumu, 23-24 Ekim 2017, KTÜ Trabzon
- İsmail, N.P. (2016). Trabzon Kıyılarında, 1957-2015 Dönemi, Kıyı Müdahalelerine Bağlı Habitat Kayıplarının Uzaktan Algılama ve CBS Teknikleri ile İrdelenmesi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Trabzon
- İzbırak, R. (1955). Sistematik jeomorfoloji. Harita Umum Müdürlüğü, Ankara.
- Işık, B.Ö. ve Demirel, Ö. (2014). “Kıyı Kullanıcılarının Kıyı Alanı Rekreasyon Planlama Kararları Üzerindeki Etkisi: Trabzon Kıyı Bandı Örneği”, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi Cilt 4, Sayı:10,
- Kadıoğlu, Y. (2004). “Akçaabat’ta Şehirleşme ve Şehirsel Fonksiyonlar”, Doğu Coğrafya Dergisi Cilt 9, Sayı: 11
- Karasu, S. (2016). “Dünya’da ve Türkiye’de Kıyı Beslemesi”. Sakarya University Journal of Science, volume: 20, issue:3
- Konuk, N. (2015). Samsun İl Merkezinde Kıyı Yönetimi, OMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Samsun
- Kurter, A. (1977). Oseonografya: Kimyasal Fiziksel Dinamik, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul
- Özşeker, K. (2006). Güneydoğu Karadeniz (Trabzon) Kıta Sahanlığı Oksik Tabaka Hidrografik Özellikleri, Sedimentleri’nin Dane Boyutu Dağılımı ve Ağır Metal İçeriklerinin Araştırılması, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans, Trabzon
- Sönmez, A.Y., Hisar, O., Karataş, M., Arslan, G. ve Aras, M.S. (2008) Sular Bilgisi. Nobel Yayınları, Ankara
- Turoğlu, H. (2005). “Trabzon-Sarp Arası, Karadeniz Sahil Yolu İnşaatının Jeomorfolojik Etkileri” Ulusal Coğrafya Kongresi 2005 (Prof. Dr. İsmail Yalçınlar Anısına), İstanbul
- Uçlar, S. (2012). Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi ve İstanbul Örneği. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Şehir ve Bölge Planlaması Anabilim Dalı, İstanbul
- Üçüncü, O. (2014). “Doğu Karadeniz Kıyılarında Planlanan Yatırımlar ve Trabzon Örneği İrdelemesi”, 8. Kıyı Mühendisliği Sempozyumu, İstanbul
- Yüksek, Ö., Önsoy, H., Kömürcü, M.İ, Kankal, M. ve Akpınar, A. (2007). “Karadeniz Sahil Yolunun Kıyı Açısından Değerlendirilmesi”. 6. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu, İzmir
- Yüksel, Y. vd. (2016). Kıyı Yapıları. T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü, Ankara