Author :
Abstract
İkinci Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında Avrupadaki Nazi baskısından kaçıp kurtulmak isteyen Yahudiler, Filistine gitmenin yollarını aramışlardır. Bu dönemde Filistin İngilterenin kontrolünde olduğundan, Yahudilerin kontrolsüz olarak Filistine girmelerine müsaade edilmiyordu. Yahudiler yasa dışı yollardan gemiler vasıtasıyla Filistine gitmek üzere yola çıkmışlarsa da, Akdenizde yakalanarak yine İngilizlerin diğer bir sömürgesi olan Kıbrıs Adasına İngilizlerin gözetimi altında getirilmişlerdir. Kıbrısa getirilen bu Yahudilerin sayısı üç yıl içinde 52.000 kişiye ulaşmıştır. İngilizler tarafından Kıbrısta oluşturulan Caraolos(Karaoğlu), Xylotimbo(Ksilotimbo) ve Dekhelia(Dikelya) adındaki askeri kamplarda 3 yıla yakın bir süre kalan Yahudiler, Ada şartlarında hayatlarını mülteci statüsünde sürdürmeye çalışmışlardır. İkinci Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında Avrupadaki Nazi baskısından kaçıp kurtulmak isteyen Yahudiler, Filistine gitmenin yollarını aramışlardır. Bu dönemde Filistin İngilterenin kontrolünde olduğundan, Yahudilerin kontrolsüz olarak Filistine girmelerine müsaade edilmiyordu. Yahudiler yasa dışı yollardan gemiler vasıtasıyla Filistine gitmek üzere yola çıkmışlarsa da, Akdenizde yakalanarak yine İngilizlerin diğer bir sömürgesi olan Kıbrıs Adasına İngilizlerin gözetimi altında getirilmişlerdir. Kıbrısa getirilen bu Yahudilerin sayısı 3 yıl içinde 52.000 kişiye ulaşmıştır. İngilizler tarafından Kıbrısta oluşturulan Caraolos (Karaoğlu), Xylotimbo (Ksilotimbo) ve Dekhelia (Dikelya) adındaki askeri kamplarda 3 yıla yakın bir süre kalan Yahudiler, Ada şartlarında hayatlarını mülteci statüsünde sürdürmeye çalışmışlardır. İngiliz askerlerinin kontrolündeki bu kamplardan Filistine gitmek için mücadele eden Yahudilerle ilgili Hür Söz Gazetesinde sıkça haber yayımlanmıştır. Kamp koşulları, gelen- giden mültecilerin sayıları güncel olarak takip edilip gazete aracılığıyla duyurulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmamızda Kıbrısta oluşturulan Yahudi kampları, yaşam koşulları, Kıbrıs halkının mülteci kamplarına bakışı ve kamplara yapılan masraflar gibi konular detaylarıyla incelenmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
The Jews who wanted to escape from the Nazi raids in Europe during and after the Second World War searched for ways to go to Palestine. Since Palestine was under British control during this period, the Jews were not allowed to enter Palestine uncontrollably. Although the Jews had set out through ships to go to Palestine through illegal roads, they were caught in the Mediterranean and brought under the auspices of the British to the Cyprus Island, another colony of the English. The number of this Jews brought to Cyprus reached 52,000 in 3 years. In military camps named Caraolos (Karaoglu), Xylotimbo (Ksilotimbo) and Dekhelia (Dikelya) which were created by the British in Cyprus, Jews, who stayed nearly 3 years have tried to maintain their lives in the conditions of the island under refugee status.The news about jews, who was trying to go to Palestine from those camps under the control of British Soldiers was often broadcasted in Hür Söz Newspaper. The conditions of the camps the number of the refugees going and coming have been followed and tried to be announced through the paper. In our study The topics like The jews camps built in Cyprus, their life conditions, the viewpoint of the people and the expenses fort he camps have tried to be investigated in details.
Keywords
- Balcı, Sezai, Balcıoğlu, Mustafa, Rothschildler ve Osmanlı İmparatorluğu, Erguvani Yay., II. Baskı, Ankara 2017.
- Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı İdaresinde Kıbrıs, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yay., Ankara, 2000.
- Bethell, Nicholas, The Palestine Triangle; The Struggle for the Holy Land, 1935-1948, New York: G.P. Putnam's Sons, 1979.
- Çiçek, Kemal, “Kıbrıs” , Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 25, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara, 2002.
- Danacıoğlu, Esra, “Kıbrıs Yahudi Gözaltı Kampları”, Söylem Dergisi, Sayı 2, Cilt 1, Şubat 1996.
- Değerli, Esra Sarıkoyuncu, “Demokrat Parti Döneminde Türkiye’nin Kıbrıs Politikası”, Gazi Akademik Bakış, Cilt 6, Sayı 11, Ankara, Kış 2012.
- Erdönmez, Celal, Şeriye Sicillerine Göre Kıbrıs’ta Toplum Yapısı (1839-1856), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 2004.
- Kodaman, Bayram, Sultan II. Abdulhamid Devri Doğu Anadolu Politikası, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay., Ankara, 1987.
- Kurat, Akdes Nimet, Türk İngiliz Münasebetlerinin Başlangıcı ve Gelişmesi (1553-1610), TTK Basımevi, Ankara, 1953.
- Laub, Morris, Last Barrier to Freedom; Internment of Jewish Holocaust Survivors on Cyprus, 1946-1949, California, 1985.
- Sonyel, Selahi R., “İngiltere Dışişleri Bakanlığı Belgelerine Göre Osmanlı Padişahı Abdülhamit 48 Saat İçinde Kıbrıs’ı İngiltere’ye Nasıl Kiraladı”, Belleten, C. XVII, Sayı: 168, 1977.
- Schaary, David, "The Social Structure of the Cyprus Detention Camps 1946-1949", Studies in Zionism Journal, No:6, 1982, s.273-290.
- Tanyu, Hikmet, Tarih Boyunca Yahudiler ve Türkler, C.2, Elips Kitap, İstanbul, 2005.
- Uçarol, Rıfat, 1878 Kıbrıs Sorunu ve Osmanlı-İngiliz Antlaşması, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay., No:2434, İstanbul, 1978.
- Uçarol, Rıfat, Siyasi Tarih(1789-2012), Der Yay., 9. Baskı, İstanbul, 2013.
- Yerasimos, Stefanos, Az Gelişmişlik Sürecinde Türkiye, C.2, Gözlem Yay., İstanbul, 1975.
- EK 1: Hür Söz Gazetesi’nin 18 Ağustos 1946 Tarihli Nüshası.
- EK 2: Hür Söz Gazetesi’nin 18 Şubat 1949 Tarihli Nüshası.