H.1256 (1840) TARİHLİ AMASYA NÜFUS DEFTERİ İLE H.1260-1261 (1844-1845) TARİHLİ AMASYA TEMETTUAT DEFTERLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Amasyada XIX. yüzyılın ilk yarısında yapılan, incelediğimiz nüfus ve temettuat sayımlarında, şehirdeki mahalle sayıları ile mahallelerdeki hane sayılarının iki sayım arasında 4 yıl gibi kısa bir süre geçmesine rağmen büyük değişkenlik göstermesi dikkat çekmektedir. Bunun uzun süren savaşlar, göçler, salgın hastalıklar ve dönemin kendisine has özelliklerden kaynaklandığını ifade edebiliriz. Aynı zamanda iki sayımdaki hane reislerinin isimleri ile yaptıkları mesleklerinin de büyük ölçüde birbirini tutmadığı gözlemlenmektedir. Bu da muhtemelen nüfus sayımının mahallinde değil, merkezde düzenlenen suretler olmasından, temettuat sayımlarının ise mahallinde yapılan orijinal kayıtlar olmasından kaynaklandığını düşünmekteyiz. Çalışmamızda bu iki nüfus sayımı arasındaki farklılığın sebepleri ortaya konulacaktır.
Keywords
Abstract
The rise of the population according to the Amasya census notebooks of the first decades of the 19 th century is significant concerning the numbers of the districts alongwith households at the down-town within a remarkable short duration such as 4 years between two compleated census. This process canbe estimated as the result of long term wars, migrations, epidemics and the specific sircumtances of the era. Meanwhile there are incoharance records of the names of the households and guilts names between two census. This must be emerged because of the methodology of two census. The one, recorded at the down-town did not investigate the field but the one called temettuat caunted the people on the field and more eloborate investigation. In this study the reoson of incohorance between two census records will be stated out.
Keywords
- Adıyeke, Nuri, “Temettuat Sayımları ve Bu Sayımları Düzenleyen Nizamname Örnekleri” OTAM, S.11, Ankara.2000
- Aydın, Mahir, “Sultan II.Abdülhamid Döneminde Yapılan Nüfus Tahrirleri”, Sultan II.Abdülhamid ve Reformları Semineri 28-30 Haziran 1989, Edebiyat Fakültesi Basımevi,İstanbul.1990Çadırcı, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Türk Tarih Kurumu, Ankara.1997
- Çimen, Adem, ”Sayım, Kayıt Düzeni ve Teşkilatlanma Açısından Osmanlıda NüfusHizmetleri”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14/3, Ankara. 2012
- Elibol, Numan, “ Osmanlı Devletinde Nüfus meselesi ve Demografi Araştırmaları”,Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Isparta.Erler, Mehmet Yavuz, “Osmanlı Nüfus Kayıtlarına Dair Alternatif Bir Kaynak:Defter-i Liva-i Canik (1837)”, The Journal of International Social Research (Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi), Volume 2, Issue: 8 , Summer 2009, s. 169-190.
- Gümüş, Mehmet , “Osmanlı Dönemi Nüfus Sayımları ve Bu Sayımları İçeren Kayıtların Tahlili”, Akademik Bakış, C.8, S.15, Ankara. 2014
- Güran,Tevfik , "Osmanlı Tarım Ekonomisi, 1840-1910",1. Ü. İktisat Fakültesi, Türk İktisat Tarihi Yıllığı, S.I, İstanbul, 1987
- Kahriman, Salih, Fevzi Gür, Amasya Nüfus Defteri 1840, Amasya Belediyesi Kültür Yayınları, Amasya, 2012
- Karal, Enver Ziya, Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı 1831, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara. 1995,
- Karpat, H. Kemal, Osmanlı Nüfusu 1830-1914, Çeviren. Bahar Tırnakçı, İstanbul. 2010,
- Karpat, H. Kemal, Osmanlı Modernleşmesi Toplum, Kurumsal Değişim ve Nüfus, Çevirenler, Akile Zorlu Durukan, Kaan Durukan, İmge Kitapevi, Ankara, 2002
- Küçük, Cevdet, “Ceride Nezaret”, TDV.İA, C.VII. İstanbul, 1993
- Kütükoğlu Mübahat Kütükoğlu, "Osnıanlt Sosyal ve iktisadi Tarihi Kaynaklarından Temettu Defterleri", Belleten, C. LlX, Ağustos 1995, s.225, Ankara
- Ankara. 2000,
- Özçelik, Selahattin, Tanzimat Öncesinde Girne Kazası, ( Temettuat Defterlerine Göre), AÜ-DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, C.XXII, S.34,Ankara.2003
- Öztürk, Said, Ondokuzuncu Yüzyılda Söğüd Kazası’nın Sosyal ve Ekonomik Özellikleri, VIII. Osmanlı Sempozyumu, Söğüt,1994
- Öztürk, Said, Türkiye’de Temettuat Çalışmaları, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 2003
- Serin, Mustafa, "Osmanlı, Arşivi'nde bulunan Temettuat Defterleri", I. Milli Arşiv Şurası, 20-21 Nisan 1998 Tebliğler-Tartışmalar, Ankara 1998,