Author :
Abstract
Osmanlı Devletinin ekonomiye müdahale politikası ve herhangi bir malın ihracınıyasaklayabilme yetkisi, 1838 Balta Limanı Ticaret Antlaşması ile sınırlandırıldı.Ancak Kırım Savaşı döneminde Osmanlı Devleti, hububat maddesinin ihracını,artan tüketim ve 1853-1854 yıllarında devletin bazı yerlerindeki ürünün yeterliolmaması nedeniyle yasakladı. Bu yasağa en büyük tepkiyi İngiltere ve Fransaelçileri gösterdi. Fransa, İngiltere ve Avusturyada hububat kıtlığı görüldüğü içinOsmanlı hububat ürününe her zamankinden daha çok ihtiyaç duyulmaktadır.İngiliz elçisi, Osmanlı Devletinin hububat ihracatını yasaklamasının 1838 TicaretAntlaşmasına uygun olmadığını belirtti. Fransa elçisi ise Osmanlı Devletindehububat bolluğu olmasına rağmen ihracatının yasaklanmasının zulüm olduğunudüşünmektedir. İngiliz ve Fransız elçileri, yasağın uygulanma zorunluluğu olsadahi Osmanlı Devletinin yapması gerekenleri takrir ile bildirdi. OsmanlıDevletinin buna verdiği cevabı ve hububat ürününe getirdiği ihracat yasağıuygulamasını nasıl sürdürdüğü incelenecektir.
Keywords
Abstract
The authority of restraining of exporting any goods and interference into theeconomy of Ottoman State had been limited with the 1838 Baltalimanı TradeAgreement. However, during the era of the Crimean War, The Ottoman Empire,had restrained the export of grains because of incrase in consumption andinsufficient harvest in some regions of the State between the years 1853 1854.The largest reaction to that restrain came from England and France. As far as therewas shortage of grain France, England, and Austria, there was greater need forOttoman Grain products than ever before. The British Ambassador, declared thatrestrain on the export of grains of Ottoman State was against the 1838 BaltalimanıTrade Agreement. The French Ambassador, thought that even the there wasabundancy in grain harvest, Ottoman States restraining the export was just cruelty.The both ambassadors of France and England informed by a report about what tobe done even though there was obligation to obey the law about restraining. I triedto study the reply of the Ottoman
Keywords
- BOA, İrade-i Meclis-i Vala (İ.MV) 11699, lef 9, 6 Kasım 1853.AKBAYAR, Nuri Osmanlı Yer Adları Sözlüğü, İstanbul 2001.
- ARMAOĞLU, H. Fahir: Siyasi Tarih 1789-1960, 2. bs., Ankara 1973.ARIKAN, Zeki, “Osmanlı İmparatorluğu’nda İhracı Yasak Mallar(Memnu Meta)”, Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu’na Armağan, İstanbulBAYKAL, Bekir Sıtkı, “Makamat-ı Mübareke Meselesi ve Babıali”, Belleten, C. 23, sayı 89, Ocak 1959, s. 241-266.
- ERLER, M. Yavuz Ankara ve Konya Vilayetlerinde Kuraklık, Basılmamış Doktora tezi, Samsun: 19 Mayıs Üniversitesi, 1997.
- GENÇ, Mehmet, Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi, İstanbul 2000.
- HUREWITZ, J.C., Diplomacy in the Near and Middle East. ADocumentary Record: 1535-1914, V. 1, Princeton, New Jersey 1956.
- KARPAT, Kemal H., Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikleri, Çev: Bahar Tırnakcı, İstanbul 2003.
- KASABA, Reşat “Osmanlı İmparatorluğun Çözülmesi ve Dünya Ekonomisi”, Yapıt, sayı 10, Nisan-Mayıs 1985, s. 37-50.
- KERR, Paul, “Aftermath”, The Crimean War, London 1997.
- KÜTÜKOĞLU, Mübahat, Osmanlı-İngiliz İktisadi Münasebetleri I (1580-1838), Ankara 1974.
- Osmanlı-İngiliz İktisadi Münasebetleri II (1838-1850), İstanbul 1976.
- ORTAYLI, İlber, Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880), Ankara 2000.
- PAMUK, Şevket, “Osmanlı Ekonomisinde Devlet Müdahaleciliğine Yeniden Bakış”, Toplum ve Bilim, sayı 83, Kış 1999-2000, s. 138.
- “150. Yılında Balta Limanı Ticaret Antlaşması”, Tarih ve Toplum, sayı 60, Aralık 1988, s. 38-41.
- 100 Soruda Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi, İstanbul 1988.Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme (1820-1913), 2. bs., İstanbul 1994.
- POOLE, Stanley Lane Lord Stratford Canning’in Türkiye Anıları, Çev. Can Yücel, 2.bs., Ankara 1988.
- SINGER, David and Melvin Small, The Wages of War 1816-1965, A Statistical Handbook, 1972.
- ÜLGENER, Sabri, Tarihte Darlık Buhranları ve İktisadi Muvazenesizlik Meselesi, İstanbul 1951.
- YÜCEKÖK, Ahmet, “Emperyalizm Yörüngesinde Osmanlıİmparatorluğu 1838 Ticaret Sözleşmeleri”, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 23, sayı 1, Mart 1968, s. 381;