Author :
Abstract
Yahudiler, dünyada geniş coğrafyalara dağılmış topluluklardan birini oluşturuyorlardı. Ancak ulus-devletlerin kurulduğu 19. yüzyılda Yahudiler, Avrupada istenmeyen topluluklardan biri haline geldiler. Batılı devletler, Yahudileri zorunlu göçe tabi tutuldular. Göç esnasında Yahudilerin bir kısmı Osmanlı topraklarına geldiler. Bunların öncelikle hedefi Filistine yerleşmekti. Filistin coğrafyasına gelen Yahudilere, Siyonizm projesi çerçevesinde hareket etmeleri üzerine Osmanlı idaresince müsaade edilmemeye başlandı. Ancak bu defa da İslam topraklarında bir sorun yaratma çabası içinde olan Batılı güçler, ülkelerinde istemedikleri Yahudileri himaye etmeye başladılar. Böylece Osmanlı iç işlerine müdahale gerekçesi yarattıkları gibi Yahudilere de dost görünmeyi hedeflediler. Yahudiler de Osmanlı Devletinin Batılı devletlere tanıdığı ayrıcalıklardan yararlanmak için himaye politikalarına destek oldular. Çalışmamız 19. yüzyılın sonlarında Osmanlı topraklarına yerleşen ve yabancı pasaportuna sahip Yahudilerin hukuksal durumlarını incelemektedir.
Keywords
Abstract
The Jews were one of the communities scattered across the world in a wide geographical area. But in the nineteenth century when nation-states were established, the Jews became one of the undesirable communities in Europe. The Jews were subjected to forced resignation by Western states. During migration some of the Jews came to the Ottoman lands. Their primary goal was to settle in Palestine. When the Jews served the Zionist idea, the Ottoman administration forbade them to settle in Palestine. This time, Western states began to protect Jews. Thus, they aimed to appear friendly to the Jews as they created the reason for intervention in the Ottoman internal affairs. The Jews also supported patronage policies in order to benefit from the privileges the Ottoman State had granted to Western states.Our work examines the legal status of Jews who have settled in Ottoman lands and have foreign passports in the late 19th century.
Keywords
- Adem Kara, Yeni Kıtaya Osmanlı Göçleri ve Neticeleri, İstanbul 2007.
- Ahmet Akgündüz, “II. Abdülhamid’in Yahudiler’in Filistin’e Yerleşmesini Yasaklayan Bir İradesi”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, S.3, Mart 1987.
- Ali Arslan, Avrupa’dan Türkiye’ye İkinci Yahudi Göçü, İstanbul 2006.
- Bayram Kodaman-Nedim İpek, “Yahudilerin Filistin’e Yerleşmeleri ile İlgili Olarak II. Abdülhamid’e 1879’da Sunulan Layiha”, Belleten, S.37, Ankara 1994.
- Catherine Nicault, “Osmanlı Kudüs’üne Dönüş”, Kudüs 1850–1948, Haz. Catherine Nicault, İstanbul 2001.
- Eva Groepler, İslâm ve Osmanlı Dünyasında Yahudiler, Türkçesi: Süheyla Kaya, İstanbul 1999.
- Gülnihal Bozkurt, “Osmanlı- Yahudi İlişkilerine Genel Bir Bakış”, Belleten, S. 219, Ağustos 1993.
- H.H.Ben- Sanson (Ed.), A History of the Jewish People, Cambridge Massachusetts 1976.
- Isaiah Friedman, Germany, Turkey, and Zionism 1897–1918, Oxford 1977.
- İlber Ortaylı, “Son Devirde Osmanlı Musevîleri”, Tarık Zafer Tunaya’ya Armağan, İstanbul 1992.
- Jean- Christophe Atties- Esther Benbassa, Paylaşılamayan Kutsal Topraklar ve İsrail, çev: Nihal Önal, İstanbul 2002.
- Mahir Aydın, “Musevilerin Osmanlı Topraklarına Kabûlünün 400. Yıldönümü Kutlamaları”, Osmanlı Araştırmaları, XIII, İstanbul 1993.
- Mim Kemal Öke, II. Abdülhamid Siyonistler ve Filistin Meselesi, İstanbul 1981.
- Mim Kemal Öke, Kutsal Topraklarda Siyonistler ve Masonlar İhânetler… Komplolar… Aldanmalar, İstanbul 1991.
- Shalom Ginat, “The Jewish Settlement in Palestine in the 19th. Century”, The Jewish Settlement in Palestine 634–1881, Ed. Alex Carmel- Peter SchaferYossi Ben-Artzi, Weisbaden 1990.