Author :
Abstract
19. yüzyıldan kalma arı kovanı şeklindeki Hartumun merkezinde bulunan iki kubbeden (türbeden) yola çıkan yazar, Sudan ve Mısırdaki siyasî güç mücadelesinin karmaşık yapısını resmeder. Bu iki kubbenin birçok benzeri Mehdi güçlerinin 1885 yılındaki fethinden sonra yıktırıldı. Mezkûr iki kubbe, Mehmed Ali Paşa ve onun soyundan gelenlerin hizmetinde bulunan ve 19. yüzyılda Sudanda görev yapmış iki Çerkez Genel-Valinin türbeleridir (anıtmezarıdır). Türbelerde Nil Vadisindeki Çerkez varlığının sıra dışı döneminin tarihi görülebilmektedir. Uluslararası ilişkiler genelinde ve Mısır özelinde cereyan eden birkaç olay, Çerkezlerin önemlerinin azalmasına sebebiyet verdi. Bunlar arasında; (a) Memluk birliklerinin dağıtılması; (b) parçalanmış Kafkasyanın Rusya tarafından işgali; (c) birçok Kafkasyalının Türkiye, Ürdün ve Ortadoğudaki diğer yerlere sürülmeleri; (d) Arap milliyetçiliğinin Mısır ve Osmanlı İmparatorluğunun diğer bölgelerinde artması; (e) ve Osmanlı idaresine yönelik güç mücadelesinin önemli sonuçlara sebebiyet verecek şekilde Jön Türk devrimi ile sonuçlanması bulunmaktadır. (Ed.)
Keywords
Abstract
Departing from two qubba-s, beehive-like tombs from the 19th century in the centre of Khartoum, the author portrays the complicated sequence of power politics in Egypt and in the Sudan, which 'explains' the existence of those two burial monuments in an area where most such monuments were destroyed after the Mahdi's conquest in 1885. These qubba-s are grave monuments of two nineteenth century Circassian governors-general of the Sudan in the service of Viceroy Muhammad 'Ali and his descendants. In the qubba-s can be seen the passing of an extraordinary age of Circassian prominence in the Nile Valley. Several events contributed to the end of the Circassian importance in international affairs in general and in Egypt in particular, including (a) the elimination of Mamluk recruitment; (b) the conquest of a divided Circassia by Russia; (c) the exile of many Circassians to Turkey, Jordan, and other points in the Middle East; (d) the growth of Arab nationalism in Egypt and other parts of the Ottoman Empire; and (e) the momentous changes in the power structure of the Ottoman government that culminated in the revolution of the Young Turks. (Ed.)
Keywords
- Abu-Lughod, I. The Transformation of the Egyptian Elite: Prelude to the ‘Urabi revolt’. Middle East Journal, Summer 1967: 325-344.
- Allen, W. E. D. 1970. Russian embassies to the Georgian kings (1589- 1605). Volume 1. Cambridge: Haklyut Society.
- Allen, W. E. D. and Muratoff, P. 1953. Caucasian battlefields: A history of the wars on the Turco-Circassian border, 1828-1921. Cambridge. 9 Komünizm sonrası yurtdışındaki Çerkezleri birleştirme çabaları için bakınız Smith (1998 : 92-95).
- as-Sadig, S. O. 1966. The Domed Tombs of Eastern Sudan: Their functional, cultural and psychological values. Unpublished MA Thesis, University of Khartoum.
- Broxup, M. E. (ed.) 1992. The North Caucasus barrier: The Russian advance towards the Muslim world. London.
- Cole, J. R. 1993. Social and cultural origins of Egypt’s ‘Urabi movement. Princeton, New Jersey.
- Daniel, N. 1996. Islam, Europe and Empire. Edinburgh.
- Habjoka, S. M. 1972. Heroes and Emperors in Circassian history. Beirut.
- Henze, P. B. 1992. Circassian resistance to Russia. In: The North Caucasus barrier: The Russian advance towards the Muslim world, Marie Bennigsen Broxup (ed.). London.
- Hill, R. 1956. Death of a Governor-General. Sudan Notes and Records 37.
- 1959 Egypt in the Sudan, 1820-1881. Oxford.
- 1967 Biographical Dictionary of the Sudan, 2nd ed.
- Hill, R. and Hogg, P. 1995. A Black Corps d’Élite: An Egyptian Sudanese conscript battalion with the French army in Mexico, 1863-1867, and its survivors in subsequent African history. Michigan: East Lansing.
- Humudi, S. T. 1977. Arab and Islamic origins of the tomb and enclave in the Sudan. Sudan Notes and Records 58: 107-116.
- Santi, P. and Hill, R. (eds.) 1980. The Europeans in the Sudan, 1834- 1878. Oxford.
- Schuster, G. 1979. Private work and public causes. Wales: Cowbridge.
- Smith, S. 1998. Allah’s Mountains: Politics and war in the Russian Caucasus. London.
- Udal, J. O. 1998. The Nile in Darkness: Conquest and Exploration, 1504-1862. Wilby: Norwich.
- Warburg, G. R. 1992. Historical discord in the Nile Valley. London.