Author :
Abstract
Fikir Hareketleri Dergisi (1933-1940), Türkiye'nin erken Cumhuriyet döneminde yayımlanmış olan bilimsel, toplumsal ve edebi bir dergidir. Haftalık olarak çıkan dergi, tek parti yönetiminin otoriter yapısına karşı demokrasi ve siyasal liberalizmi savunmuş; komünist ve faşist ideolojilere karşı eleştirel bir tutum sergilemiştir. Demokrasi ile diktatörlük arasındaki farkları vurgulayarak, demokratik sisteme duyulan güveni öne çıkarmış; tüm eksikliklerine rağmen demokrasinin diktatörlük rejimlerinden üstün olduğunu savunmuştur. Dergide ideolojilere dair yazıları bulunan yabancı akademisyen ve siyasetçilerin metinleri, başyazar Hüseyin Cahit Yalçın tarafından Türkçeye çevrilerek yayımlanmıştır. Bu çeviriler ve içerikleri, dönemin diğer düşünce dergileri tarafından çeşitli eleştirilere konu olmuştur. Zorlu siyasi ve ekonomik koşullar altında, özellikle 1929 Dünya İktisadi Buhranı’nın etkileriyle şekillenen, basın özgürlüğünün kısıtlandığı bir ortamda yayımlanan dergi, aşırı ideolojiler karşısında kamuoyunu bilgilendirmeyi amaçlamış ve dönemin entelektüel dünyasında önemli bir yer edinmiştir. Bu çalışmada, Fikir Hareketleri dergisi kapsamında demokrasi ve diktatörlük kavramlarının tarihsel arka planı, farklı ülkelerden örnekleri, bu rejimlerin avantajları ve sakıncalarını ele alan yazılar incelenmiştir. Böylece amacı Türkiye’de bu ideolojileri tanıtmak olan derginin, düşünce dünyasındaki yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede çalışma, derginin sadece siyasal ideolojilere karşı tutumunu değil, aynı zamanda dönemin entelektüel tartışmalarına müdahil oluş biçimini ve liberal-demokratik değerleri savunmadaki özgün konumunu da ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Keywords
Abstract
The journal Fikir Hareketleri (1933–1940) was a scientific, social, and literary periodical published during the early Republican era in Turkey. Issued weekly, the journal advocated for democracy and political liberalism in opposition to the authoritarian structure of the single-party regime, adopting a critical stance toward both communist and fascist ideologies. Emphasizing the differences between democracy and dictatorship, it underlined a strong confidence in democratic governance, asserting that democracy—despite its shortcomings—was superior to dictatorial regimes. Translations of articles written by foreign academics and politicians on ideological matters, rendered into Turkish by the journal’s chief editor Hüseyin Cahit Yalçın, were published in the journal. These translations and their contents became the subject of various criticisms from other contemporary intellectual journals. Published under difficult political and economic conditions—particularly shaped by the effects of the 1929 Great Depression and within an environment where press freedom was restricted—Fikir Hareketleri aimed to inform the public against extremist ideologies and secured a significant place in the intellectual sphere of its time. This study examines the articles published in Fikir Hareketleri that addressed the historical background of democracy and dictatorship, illustrated through examples from various countries, and explored the advantages and drawbacks of these regimes. In doing so, it seeks to determine the journal’s role in introducing these ideologies to Turkish readers and its position within the intellectual landscape of the period. In this context, the study seeks to elucidate not only the journal's critical stance toward prevailing political ideologies, but also its distinctive role in shaping contemporary intellectual discourse and articulating a principled commitment to liberal-democratic values.
