Author :
Abstract
Aslan ve güneş amblemi, İran ikonografisindeki en kalıcı ve çok yönlü sembollerden biridir. Yüzyıllardır kraliyet mühürlerini, paraları, silahları ve devlet bayraklarını süslemiştir. Statik veya sadece dekoratif olmaktan uzak olan bu amblem, sürekli olarak dönüşmüş, dini, astrolojik, hanedan ve kültürel anlam katmanları biriktirmiştir. Kaçar döneminde belirgin bir şekilde kullanılmış olmasına ve bazılarının onu öncelikle bu hanedanla ilişkilendirmesine yol açmış olmasına rağmen, aslan ve güneş motifinin çok daha eski ve daha karmaşık kökenleri vardır, İran'ın İslam öncesi mirasına derinlemesine ulaşır ve ardışık dönemlerde çeşitli biçimlerde yeniden ortaya çıkar. Bu makale amblemin tarihsel evrimini ve sembolik karmaşıklığını inceleyerek, İran sanatında ve mitolojisinde en erken tezahürlerini, göksel olaylarla ve kraliyet otoritesiyle olan bağlarını ve İslami, özellikle Şii ideolojik çerçeveler içinde yeniden yorumlanmasını izler. Ahameniş döneminden Kaçar dönemine kadar görsel biçimlerini ve anlamlarını analiz ederek, bu amblemin sadece bir egemenlik veya kültürel kimlik işareti olmaktan daha fazlası olarak nasıl işlev gördüğünü daha iyi anlayabiliriz; aynı zamanda İran'ın katmanlı tarihsel bilincinin dinamik bir ifadesiydi. Aslan, ister tek başına, ister güneşle eşleştirilmiş veya bir boğayla dövüşürken tasvir edilmiş olsun, şemşir bıçakları, baltalar ve hançerler dahil olmak üzere seçilmiş tarihi silahlarda da yer alır. Aşağıdaki makale, Alqarashi Koleksiyonu'ndan dört şemşirde tasvir edildiği gibi aslanın duruşunun ve sembolik işlevinin karşılaştırmalı bir analizini sunarak her örneği daha geniş sanatsal ve ideolojik bağlamına yerleştiriyor.
Keywords
Abstract
The emblem of the lion and sun is one of the most enduring and multifaceted symbols in Iranian iconography. It has adorned royal seals, coinage, weaponry, and state flags for centuries. Far from static or merely decorative, this emblem has continuously transformed, accruing layers of religious, astrological, dynastic, and cultural meaning. Although it was prominently used during the Qajar period, leading some to associate it primarily with that dynasty, the lion and sun motif has far older and more intricate origins, reaching deep into Iran’s pre-Islamic heritage and reappearing in various forms throughout successive eras. This article examines the emblem's historical evolution and symbolic complexity, tracing its earliest manifestations in Iranian art and mythology, its ties to celestial phenomena and royal authority, and its reinterpretation within Islamic, particularly Shiʿite, ideological frameworks. By analyzing its visual forms and meanings from the Achaemenid era to the Qajar period, we can better understand how this emblem functioned as more than just a sign of sovereignty or cultural identity; it was also a dynamic expression of Iran’s layered historical consciousness. The lion, whether alone, paired with the sun, or depicted in combat with a bull, also appears on select historical weapons, including shamshir blades, axes, and daggers. The following article offers a comparative analysis of the lion's posture and symbolic function as depicted on four shamshirs from the Alqarashi Collection, situating each example within its broader artistic and ideological context.
