Author :
Abstract
Anadolu insanının büyük bir çoğunluğu geleneklerine sıkı sıkıya bağlıdır. Bu nedenle halkın geleneksel yaşamının ve davranış kalıplarının özünü oluşturan birçok âdet, inanma ve ritüelleri de bünyesinde barındırmaktadır. İnsan yaşamında üç önemli geçiş dönemi vardır: Doğum, evlenme ve ölüm. Bu dönemlerin her birine ait farklı âdet, inanma, tören, dinsel ve büyüsel işlemler mevcuttur. Bu işlemlerin birçoğu insanın yeni durumuna uyum sağlaması temelinde gerçekleştirilmektedir.Ölüm, yaşamın son bulması anlamına geldiğinden insanlar için her zaman farklılık arz etmiştir. İnsanlığın var oluşundan günümüze kadar uzanan süreçte ölümün uzaklaştırılması veya önceden anlaşılabilmesi amacıyla birçok ritüel ve pratik geliştirilmiştir. Ölüm, toplumu yakından ilgilendiren bir olgu olduğu için, bununla ilgili birtakım âdet, uygulama ve inançların olması da kaçınılmazdır. Boyabat yöresinde de ölüm öncesi, ölüm anı ve ölüm sonrasında bazı ritüel ve pratikler yapılmaktadır. Bu çalışmada; Boyabat ilçesi ölüm âdetlerinde geçmişten günümüze ne gibi değişiklikler olduğu ortaya konulacaktır.
Keywords
Abstract
A great majority of Anatolian people are closely attached to their traditions. Thus, there are a great number of customs, beliefs and rituals which form the essence of peoples traditional life and their behavior patterns. There are three important transition periods in human life: birth, marriage and death. Different customs, beliefs, ceremonies, religious and magical processes are conducted in each of these periods. A great number of these processes are conducted on the basis of peoples adapting to the new situation. Since death means the end of life, it has always been different for people. From the beginning of humanity to the present time, a great number of rituals and practices have been applied to keep death away or to foretell it. Since death is a phenomenon which concerns the society closely, it is inevitable to have some customs, practices and beliefs about it. There are some rituals and practices in Boyabat region which are performed before death, at the moment of death and after death. This study presents the changes in death customs of Boyabat town from the past to the present.
Keywords
- Abdülkadir İnan, Tarihte ve Bugün Şamanizm, TTK Yayınları: Ankara, 2015.
- ……………, Eski Türk Dini Tarihi, Kültür Bakanlığı Yayınları: İstanbul, 1976.
- Bekir Şişman, “Samsun Yöresinde Geçiş Dönemleriyle (Doğum, Sünnet, Evlilik ve Ölümle) İlgili Yaşayan Halk İnançları ve Bunlara Ait Uygulamalar”, Erdem Dergisi, AKM Yayınları: Ankara, 2002, ss. 445-470.
- ……………., “İslamiyet Öncesi Türk İnanç ve Ritüellerinin Samsun Yöresindeki İzleri”, Türk Kültürü, S. 401, ss. 563-574, Ankara Üni. Basımevi: Ankara, 1996.
- Erman Artun, Türk Halkbilimi, Kitabevi Yayınları: Ankara, 2008.
- Jean Poul Roux, Türklerin ve Moğolların Eski Dini, (çev. Aykut Kazancıgil), Kabalcı Yayınları: İstanbul, 2002.
- Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali, Bilmen Yayınevi: İstanbul, 1990.
- Ruhi Ersoy, “Türklerde Ölüm ve Ölü ile İlgili Rit ve Ritüeller”, Milli Folklor, S. 54, ss. 86-101, Ankara, 2002.
- Sedat Veyis Örnek, Anadolu Folklorunda Ölüm, 2. Baskı, Ankara Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Basımevi: Ankara, 1979.
- …………….…….., Türk Halk Bilimi, Kültür Bakanlığı Yayınları: Ankara, 2000.
- Yıldız Kocasavaş, “Eski Türklerde Yas ve Ölü Gömme Âdetleri”, Türkler, C. 3, Yeni Türkiye Yayınları: Ankara, 2002.