YENİ ASUR DÖNEMİ’NDE ASUR DEVLETİ’NİN BATI SEFERLERİNİN İKTİSADİ KAZANIMLARI VE BU KAZANIMLARIN KORUNMASINA YÖNELİK FAALİYETLER
Author :
Abstract
Eskiçağ Mezopotamya dünyasının emperyal güçlerinden biri olan Asur Devleti, bulunmuş olduğu coğrafi konumunun getirdiği kısıtlı şartlar sebebiyle farklı bölgelere sayısız askeri sefer düzenlemiştir. Bu bağlamda hammadde ve maden kaynaklarının bol miktarda bulunduğu Anadolu’ya, ücretsiz işgücünün sağlanması bakımından yeterli ölçüde insan potansiyelinin yer aldığı bugünkü Suriye ile Filistin topraklarına ve ticari faaliyetlerin yoğun olarak yürütüldüğü Doğu Akdeniz limanları üzerine gerçekleştirilen söz konusu seferler, ülke ekonomisinin büyük bir kısmının askeri ekonomiye dayalı olduğunu açık bir şekilde göstermektedir. Bu askeri seferler neticesinde, Asur Devleti ülke içerisindeki imar ve inşa faaliyetlerinin kaynağını temin etmiş, bunun sonucunda ise pek çok zirai ve iktisadi kazanımlar elde etmiştir. Bu kazanımlarını tehlikeye düşürecek olası düşmanlarına karşı da pek çok askeri sefer düzenleyen Asur Devleti böylelikle ekonomik menfaatlerini korumayı amaçlamıştır. Bu çalışmada Asur kral yıllıklarındaki bilgilerden hareketle Asur Devleti’nin askeri seferleri neticesinde elde ettiği ekonomik kazanımlar ve bu kazanımların korunmasına yönelik yürütülmüş olan faaliyetler hakkında incelemelerde bulunulacaktır.
Keywords
Abstract
Assyrian State, one of the imperial powers of Ancient Mesopotamia, organized numerous military campaign over the different region due to the limited conditions brought by its geographical location. In this context, the said voyages to Anatolia, where raw material sand mineral resources are abundant, to today's Syria and Palestinian lands, where there is sufficient human potential in terms of providing free labor, and to the Eastern Mediterranean ports where commercial activities are carried out clearly show that a largepart of the country's economy is based on the military economy. As a result of the imperial policies carried out in this context, the Assyrian State provided the source of the development and construction activities in the country, and as a result, it achieved many agricultural and economic gains. The Assyrian State, which organized many military campaigns against potential enemies that would endanger these gains, thus aimed to protect its economic interests. In this study, it will be examined about the economic gains achieved by the Assyrian State as a result of the military expeditions and the activities carried out for the protection of these gains by using the information in the Assyrian king's annals.
Keywords
- Adalı, Selim Ferruh, “Yeni Asur Krallığı’nın Orta Anadolu’ya İlgisi: Melid, Tabal, Frig ve Lidya İlişkileri”, Assurlular Dicle’den Toroslar’a Tanrı Assur’un Krallığı, Kemalettin Köroğlu ve Selim Ferruh Adalı (ed.), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2018, s. 276-296.
- Akkuş Mutlu, Suzan, “Kummuh Ülkesi’nin Asur Devleti Açısından Önemi”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 2/7, 2015, s. 98-109.
- Akyüz, Faruk, “Yeni Asur Döneminde Anadolu’da Kölelik ve Köle Satışları”, Anadolu’nun Eski Çağlarında İktisadi ve Zirai Hayat, L. Gürkan Gökçek, Ercüment Yıldırım, Okay Pekşen (ed.), Değişim Yayınları, İstanbul 2018, s. 399-411.
- Ay, Şeyma, “İsrail ve Yahuda Krallıkları Üzerine Düzenlenen Asur Seferleri”, History Studies, 3/1, 2011, s. 1-14.
- Braudel, Fernand, “Şafak”, Akdeniz Mekân, Tarih, İnsanlar ve Miras, Necati Erkurt, Aykut Derman (çev.), Metis Yayınları, İstanbul 2018, s. 55-80.
- Cancik-Kirschbaum, Eva, Asurlular (Tarih, Toplum, Kültür), Aslı Yarbaş (çev.), İlya İzmir Yayınevi, İzmir 2004.
- Duymuş, Hanım Hande, Asur Devletinin Dış Politikası (Yeni Asur Devri). Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2011(a).
- Duymuş, Hanım Hande, “Asur Kaynaklarına Göre Demirçağı’nda Tabal Krallığı”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2/3, 2011(b), s. 34-46.
- Duymuş Florioti, Hanım Hande, “Yeni Asur Dönemi Yazılı Kaynaklarında Bit-Bahiyani Arami Krallığı”, Tarih Okulu Dergisi, 12, 2012, s. 23-40.
- Gökçek, Lütfi Gürkan, Asurlular, Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara 2015.
- Gökçek, Lütfi Gürkan ve İnce, Gülbin, “Asur Devleti’nin Tabal Krallığı İle Olan Siyasi Münasebetleri”, II. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildiri Metinleri, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Basımevi, Nevşehir 2016, s. 899-911.
- Grayson, Albert Kirk, .Assyrian Rulers of the Early First Millennium BC I (1114-859 BC), The Royal Inscriptions Of Mesopotamia Assyrian Periods, Vol. 2, University of Toronto Press, Toronto 2002(a).
- Grayson, Albert Kirk, Assyrian Rulers of the Early First Millennium BC II (858-745 BC), The Royal Inscriptions Of Mesopotamia Assyrian Periods, Vol. 3, University of Toronto Press, Toronto 2002(b).
- Hawkins, John David, “Assyrians and Hittites”, Iraq, Cambridge University Press, 36/1-2, Cambridge 1974, s. 67-83.
- Head, Tom, Ancient Civilizations Ancient Mesopotamia, Essential Library, Minnesota 2015.
- Hornung, Erik, Mısır Tarihi, Zehra Aksu Yılmazer (çev.), Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2004.
- Işıklı, Mehmet, Yeni Asur Döneminde Asur Devleti’nin Kuzey Yayılımı ve Bu Yayılımın Siyasi ve Ekonomik Nedenleri, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir 1998.
- Kınal, Füruzan, “Les Arameens”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, 12/1-2, 1954, s. 193-205.
- Kınal, Füruzan, Eski Anadolu Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1987.
- Kitab-ı Mukaddes, Yeni Yaşam Yayınları, İstanbul 2017.
- Köroğlu, Kemalettin, Eski Mezopotamya Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul 2016.
- Kurt, Mehmet, Yazılı Kaynaklara Göre M.Ö. I. Binde Mezopotamya-Anadolu İlişkileri, Murat Kitabevi, Ankara 2007.
- Kurt, Mehmet, “Que Ülkesi ve Yeni Asur Devleti’nin Anadolu Politikası Bakımından Önemi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10/3, 2008,s.117-133.
- Kurt, Mehmet, “Yeni Asur Devleti’nin Kuzey Yayılımı ve Doğu Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası”, Fırat Üniversitesi Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 8/1, 2009(a), s. 1-13.
- Kurt, Mehmet, “Kilikya’da Yeni Asur Egemenliği ve Yerel Güçler”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 2009(b), s. 327-337.
- Kurt, Mehmet, “Sanherib Dönemi Kilikya İsyanları”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 28/46, 2009(c), s. 189-203.
- Kurt, Mehmet, “II. Sargon Devri Kaynakları Işığında Güney Anadolu ve Toros Dağları Bölgesi”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 29/48, 2010, s. 69-88.
- Kuhrt, Amelie, Eski Çağ’da Yakındoğu, 2, Dilek Şendil (çev.), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2017.
- Memiş, Ekrem, Eskiçağ Medeniyetleri Tarihi, Ekin Yayınevi, Bursa 2012(a).
- Memiş, Ekrem, Eskiçağda Mezopotamya, Ekin Yayınevi, Bursa 2012(b).
- Mieroop, Marc Van de, Antik Yakındoğu’nun Tarihi (MÖ 3000-323), Sinem Gül (çev.), Dost Kitabevi, Ankara 2006.
- Olmstead, Albert Ten, History of Assyria, The University Of Chicago Press, America 1960.
- Özer, Yusuf Ziya, Mısır Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1987.
- Pekşen, Okay, “Asur Devlet Emperyalizminin Meşrulaştırılması Açısından Tanrı Assur’a İsyan Olgusu”, Prof. Dr. Recep Yıldırım’a Armağan, Pınar Pınarcık, Bilcan Gökce, Mehmet Salih Erkek, Sena Coşğun Kandal (ed.), Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara 2017, s. 355-370.
- Pekşen, Okay, “Asur Kral Yıllıklarına Göre Asur Krallarının Anadolu’ya Düzenledikleri Askeri Seferler, Sefer Güzergâhları ve Kentler”, Eski Yakındoğu’da Ulaşım Üzerine Yazılar, Bilcan Gökce ve Pınar Pınarcık (ed.), Akademisyen Yayınevi, Ankara 2018(a), s. 307-332.
- Pekşen, Okay, “Asur Kral Yıllıklarına Göre Anadolu’nun Sahip Olduğu İktisadi ve Zirai Zenginliğin Bölgeye Yapılan Asur Seferlerine Yansıması”, Anadolu’nun Eski Çağlarında İktisadi ve Zirai Hayat, L. Gürkan Gökçek, Ercüment Yıldırım, Okay Pekşen (ed.), Değişim Yayınları, İstanbul 2018(b), s. 373-398.
- Pekşen, Okay, “Asur ve Babil Kralları Tarafından İsrail ve Yehuda Krallıklarının Halklarına Uygulanan Sürgünler”, İlkçağlardan Modern Döneme Tarihten İzler, Prof. Dr. Osman KÖSE (ed.), Berikan Yayınevi, Ankara 2018(c), s. 21-36.
- Roaf, Michael, Atlaslı Büyük Uygarlıklar Ansiklopedisi 9 Mezopotamya ve Eski Yakındoğu, Zülal Kılıç (çev.), İletişim Yayınları, İstanbul 1996.
- Sever, Erol, Asur Tarihi, Kaynak Yayınları, İstanbul 2008.
- Sever, Hüseyin, “Asur Siyasi Tarihinin Ana Devreleri”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, 31/1-2, Ankara 1987, s. 421-428.
- Tansuğ, Kadriye, “Kimmer’lerin Anadolu’ya Girişleri ve M.Ö. 7. Yüzyılda Asur Devletinin Anadolu ile Münasebetleri”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, 1949, 7/4, s. 535-550.
- Toptaş, Koray, “Yeni Asur Emperyalizminin Bir Sonucu Olarak İsyanlar”, Archivum Anatolicum, 12/2, 2018, s. 179-200.
- Toptaş, Koray, “Yeni Asur İmparatorluğu’nun Emperyalist Yayılımı”, Tarihin Yolunda Bir Ömür: Prof. Dr. Hale Şıvgın’a Armağan, Gazi Kitabevi, 2020, s. 979-1015.
- Ünal, Ahmet ve Girginer, Serdar, “İlk Çağlardan Arap İşgallerine Kadar Adana ve Çukurova Tarihi”, Kilikya-Çukurova İlk Çağlardan Osmanlılar Dönemi’ne Kadar Kilikya’da Tarihi Coğrafya, Tarih ve Arkeoloji, Betül Avunç (ed.), Homer Kitabevi, İstanbul 2007.
- Vercoutter, Jean, Eski Mısır, Emine Çaykara (çev.), İletişim Yayınları, İstanbul 2013.
- Yamada, Shigeo, The Construction of the Assyrian Empire, Brill, Netherlands 2000.
- Yıldırım, Ercüment, Eskiçağ Mezopotamya’sında Liderler Krallar Kahramanlar, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2017.
- Yıldırım, Nurgül, “Anadolu’da Bulunan Yeni Asurca Belgeler”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, 29/48, 2010, s. 119-135.
- Yıldırım, Nurgül, “Yeni Asurca Belgelerde Geçen Amēdi Şehri”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, 52/2, 2012, s. 1-9.
- Yiğit, Turgut, “Tabal”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, 40/3-4, 2000, s. 177-189.
