Author :
Abstract
İngiliz Kraliyeti, Danimarka Kraliyeti, Aragon Kraliyeti, Lombard Kraliyeti, Frank Kraliyetine bağlı hanedan mensupları, Kutsal-Roma Germen Krallığı “Kraliyet Muhafız Birlikleri Komutanı” ve Vatikan’a bağlı üst düzey din adamlarının yer aldığı bu savaşta Anadolu toprakları pek çok “aziz” ve “mavi kanlı aristokrat” kanıyla sulanmıştır. Sefere katılan üst düzey komutanların yanı sıra kutsal bir savaşı icra ettiklerini düşünen ve aralarında kadın ve çocuklarında olduğu sayıları binlerle ifade edilen Hıristiyan imanlı gönüllülerinde hayatlarını kaybettiklerini kaydetmekte yarar vardır. Merzifon Savaşı’nı çağdaşı olan diğer savaşlardan farklı kılan bazı özellikler bulunur. Mistik bir dünyaya ait bazı gizemli inançları bünyesinde taşıyan Hıristiyan “relicleri” (kutsal emanetler) yitirilen bir savaşın hengâmesinde unutulmuştur. “Kaderin Mızrağını” taşıyan Touluslu Raymond ve St. Ambrossa’nın elbisesi ve el iskeletini Milano’dan beraberinde getiren Milano Piskoposu’nun (IV. Anselm) bu kıymetli kutsal emanetlerin Paflagonya’nın sarp dağlarında yitip gideceği hakkında henüz bir fikirleri yoktu. Çalışmamızda Hıristiyan kutsal emanetleri olan “Kaderin Mızrağı”, “St Ambros’un eli ve elbisesi”, seferin tarihi, güzergâhı ve bu güzergâhın seçilmesindeki nedenler, Horasan erenlerinin diyarı ve ateşli silahların bu savaşta kullanılıp kullanılmadığına dair iddialarla ilgili gizem ve sır perdesinin geçerliliğini günümüze kadar koruyan konular üzerinde bazı tespitlerde bulunulacaktır. Ayrıca çalışma sahamızda yer alan kadim yapıların ne oranda Merzifon Savaşı ve sonrasında bölgede yapılan imar çalışmaları ile alakalı olduğuna dair bazı inceleme sonuçları tanımlanacaktır. Bilhassa savaşın geçtiği sahada yer alan ve şöhretini günümüze kadar koruyan “Merzifon Eşeği” nin bu savaş esnasında Milano ve Alp dağlarının eteklerinden Haçlılarla birlikte gelen ve savaş ganimeti olarak yöredeki sivillerce paylaşılan eşek türüyle bağlantısı sorgulanacaktır.
Keywords
Abstract
The assault, In the war of 1101 at “Merzifon” as an initial wave of crusades’ military campaign was resulted as an utter catastrophe. Nobles with their “blue blood” of European dynasties alike English crown, House of Denmark, House of Aragon, House of Lombardy, Franks, Norseman, Constant of Holy German-Roman Empire and well-known individuals of Catholic religious clergy mainly from Milano were fell down side by side on the Paflogonias’ ground and irrigated the deserted lands of Pontus with their true blood. It is worth to record that many thousands faithful civilians, among them women and children were abundant who participated to the crusade campaign to establish a new Christendom amid the Black-Sea territory and believe in their case that aimed as an holy war were also lay down on the ground as a ripen grass along with the crusaders’ army commanders. There are some certain differences that separate the campaign of 1101 from other contemporary crusades. Some “holy relics” were forgotten by mourn of losing the battle at the cost of many souls. Before the campaign Raymound of Tolouse who brought the “holy lance” with him and IV. Anselm bishop of Milano, who escort the hand skeleton of St. Ambrosa and the garments of St. Ambrosa, embellished with precious gems and stones did not have any idea of loosing these holy relics on the wild mountains and forests of the Paflagonia. In our study some plausible answers would be driven from the questions if to find the holy relics, the exact date of the war, how the crusaders to lured into prisised (strayed) destination. It also would be find out that if the Danişments of Horozan used artillery or any kind of saltpeter on the war field of 1101. These mysterious un-known questions have still needs plausible answers with the evident driven from the war-theatre. It is also needed to be searched the constructions, risen in the region aftermath of 1101. If any artisans or slaves, captured in 1101 were forced to work on these constructions, such as mosques, bath houses, bridges, religious temples etc. needed to be detected. Exclusive attention was also needed to be focused on the mule called “Merzifon Eşeği”. The one that has had a holy case, if it were also captured in the war of 1101 traveled all the way from Lombardi to Merzifon.
Keywords
- Azimi, Tarih’ül Azimi (Selçuklular ile ilgili bölümleri), Yay. Ali Sevim, T.T.K. Yayınları, Ankara 1988.
- Ibn el Athir, The Chronicle of Ibn el Athir fort he Crusading period from al Kamil fi al Tarikh, Crusade Texts in Translation 13, Trans. D. S. Richards, Vol. I, Farnham: Ashgate 2010
- İbn-ül Esir, El Kâmil fî’t-Tarih, Cilt 10, Dar-Sader Yayınevi, Beyrut 1979.
- Kemaleddün İbn-i Adim, Zubdet’ül Haleb min Tarihi’l Haleb’de Selçuklular (1055- 1127), Çev. Ali Sevim, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2014.
- Kerimüddin Mahmud-i Aksarayi, Musemeret’ül Ahbar, Çev. Mürsel Öztürk, T.T.K.Yayınları, Ankara 2000.
- J. Cape, Ibn-i Taghribirdi, Nujum Al-Zahira fi Muluk Misr Wa Al-Kahira, Edt. Muhammed Shams Ad-Din, Vol. 5, Beirut 1952: Dar Al-Kutub Al-ilmiya, n.d.
- Sıbt İbn’ul Cevzi, Mir’atu’z Zaman fî Tarih’il A’yan’da Selçuklular, Çev. Ali Sevim, T.T.K. Yayınları, Ankara 2011.
- Suzanne Conklin Akbari, Idols in the East: European Representation of Islam and the Orient 1100-1450, Ithaca: Cornell U. P. 2009.
- Al-Hassan, Ahmed y., “Alchemy, Chemistry amd Chemical Technology”, The Different Aspects of Islamic Culture, Edt. A.Y. al-Hasan, Cilt IV, Unesco Publishing, Printed by Dergham sarl, Beirut-Lebanon 2001.
- Asbridge, Thomas, “The Holy Lance of Antioch: Power, Devotion and Memory on the First Crusade”, Reading Medieval Studies, Vol. 33 (2007).
- Akkaya, Şükrü, “Kitab-ı Melik Danişmend Gazi Danişmendname”, Ankara Üniversitesi, Dil-Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1-2, Ankara 1950.
- Akar, Ali, Mirkâtü’l Cihâd, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1997.
- Aachen, Albert, “Albert of Aachen’s History of the journay to Jerusalem”, Çev. Susan B. Eddington, Volume II: Books 7-12, The Early History of Latin States, 1099-1119, Ashgate Publishing, Surrey-England & Queen Marry, University of London 2013.
- Amin, Maaluf, Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Telos Yayıncılık, İstanbul 1998.
- Baldwin, M.W. , The First Hundred Years (A History of Crusades), Vol. I., University of Wisconsin Press, Madison, Wisconsin 1969.
- Brundage, James A., An Errant Crusader: Stephen of Blois, Traditio: 16, 1960.
- Bryer , Anthony, “David Komnenos and Saint Eleutherios”, Archeion Poniou, 42 (1988- 1989).
- Claster, Jill N., Secret Violance: The European Crusades to the Middle East 1095-1396, University of Toronta Press, Toronto 2009.
- Çal, İlayda, Amasya Bölgesi Alevi Ocaklarında İnanç ve Ritüeller: Ali Pir Civan Ocağı Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin 2020.
- Çal, Halit, Niksar’da Türk Eserleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1989.
- Çerkez, Murat, “Merzifon Türbeleri”, Sanat Dergisi, Cilt:1, Sayı: 11, 2007.
- Demir, Mustafa, “Danişmendli Emareti’nin Kurucuları”, SAÜ-Fen-Edebiyat Dergisi, 2008-1.
- Demirkent, Işın, “1101 Yılı Haçlı Seferleri”, Prof. Dr. Fikret Işıltan’a 80. Doğum Yılı Armağanı, İstanbul 1995.
- Doğanbaş, Muzaffer, “Rûmî Hoca Türbesi”, Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi, Bahar, 2005/33, s. 399.
- Evergates, Thedora, Aristocratic Women in Medieval France, University of Penssilvania Press 1999.
- Edgington, Susan B., “Albert of Aachen Historia Ierosolimitana”, Oxford Medieval Texts, Clarendon Press, Oxford 2007.
- Edgington, Susan & Sweetenham, Carol, eds., The Chanson D'Antioche: An Old French Account of the First Crusade, Routledge 2011.
- Eser, Erdal, “Boyabat Kalesi”, Cumhuriyet Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 30, Sayı: 2, , Sivas 2006.
- Eravşar, Osman, “Tokat Çöreğibüyük Köyü Türbesi”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, Yıl: 26, Sayı: 118, İstanbul Kasım-Aralık 2004.
- Faroqhi, Suraiya, Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam, Tarih Vakfı, İstanbul 2005.
- Ghisalberti, Alberto M., Dizionario Biografico delgi Italiani: III Ammirato-Arcoleo, Rome 1961.
- Gül Atmaca, Şule, İslamiyet Sonrası Destanlarda (Battal-name, Danişmend-name ve Saltuk-name) İslami Karakter ve Tipler, Yüksek lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 2015.
- Hill, John Hugh & Laurita Lyttleton Hill, Raymond IV Count of Toulouse, Syracuse Univerity Press, 1962.
- Kjormo, Marius, The Holy Lance of Antioch, Yüksek lisans Tezi, Institute of Archaeology, History, Culture and Religion, University of Bergen, Spring 2009.
- Lock, Peter, The Routledge Companion To The Crusades, Routledge Taylor& Francis Group, London-New-York 2006.
- Miha Kosi, “The Age of the Crusades in The South East of The Empire (Between The Alps and The Adriatic)”, The Crusades and The Military Orders Expanding The Frontiers of Medieval Latin Christianity, Edt. Zsolt Hunyadi and Jozsef Laszlovszky, Department of Medieval Studies Central European University, Budapest 2001.
- Özer, Serkan, “Blois ve Chartes Kontu Stephen’in Haçlı Seferlerindeki Rolü ve Etkisi”, History Studies, Volume 11, Issue 1, Şubat 2019.
- Peterson, Thalia Gouma, Anna Comnenos and Her Times, Routledge Publishing, Routledge 2000.
- Runciman, Stevan, A History of the Crusades: The Kingdom of Jerusalem and The Frankish East (1100-1187), Cilt. 2, Cambridge: Cambridge University Press, London 1987.
- Serdar, Murat, “Batılı Tarihçilerde Danişmendli Algısı”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Danişmendliler Sempozyumu (2015), Tokat 2016.
- Stracke, Richard, “Gervasius and Protasius”, Christian Iconography; “Acta Sanctorum”, June, IV (2015.10.20).
- Toprak, Ferruh, “Amasya Kent Dokusunun Fiziksel Gelişimi”, Vakıflar Dergisi, Sayı: XXXI, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2008.
- Tudela’lı Benjamin ve Ratisbon’lu Petachia, Ortaçağ’da İki Yahudi Seyyahın İslam Dünyası Gözlemleri, Çev. Nuh Arslantaş, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 2009.
- Williams , D. H., “Ambrose of Milan and the End of Arian-Nicene Conflicts”, Oxford: Clarendon Press, London, 1995.
- Weigert, Laura, “Reconstructing Medieval Pictorial Narrative: Louis Joubert’s Tapestry Restoration Project”, Art Journal, Volume: 54, Issue Nr: 2, Conservation and Art History, Summer 1995.
