Author :
Abstract
Tevziat Defterleri, III. Selim döneminden itibaren tutulmaya başlanan ve taşradaki ahalinin ödemesi gereken vergi kalemlerinin toplu olarak tespit edildiği defterlerdir. III. Selim, halktan toplanan vergilerin huzursuzluğa yol açması nedeniyle bir dizi önlem almıştır. Vergilerin kanunlara uygun şekilde toplanmasına dair fermanlar yayınlayan Padişah, toplanan vergilerin kontrolüne de özen göstermiştir. Böylelikle kanunlara aykırı olarak toplanan vergilerin tespit edilmesi amaçlanmış ve halktan haksız yere toplanan vergilerin önüne geçilmeye çalışılmıştır. Alınan önlemlere rağmen, vergi toplanmasında yaşanılan usulsüzlükler devam etmiştir. Özellikle vergi konusunda yerel idareciler merkezi otorite dışında keyfe keder ücretler almaya başlamışlardır. Kaftan Baha, Nal Baha, Peksimet Baha, Tavuk Baha vb. adlarla halktan sürekli olarak dolaylı vergiler alınmıştır.
Tevziat Defterlerinin, Şer’iyye Sicillerinde bulunan “Tevzi Defterlerinden” farkı, mahalli yöneticilerin halktan keyfi olarak topladıkları vergilerin ortaya çıkarılmasıdır. Halktan kanunlara aykırı şekilde toplanan vergiler tespit edilerek, toplayanlardan tahsil edilmektedir. Tevzi Defterleri incelenerek toplanan haksız vergiler halka iade edilmektedir.
Bu defterler yaygın olarak halkın ödemekle yükümlü olduğu bazı vergileri gösteren defterler olarak bilinmesine rağmen, ait olduğu dönemin siyasi ve sosyal yapısı hakkında da önemli bilgiler vermektedirler. Nitekim eşkıya hareketleri, yöneticilerin halktan fazla vergi almaları veya zalimce tavırlar sergilemesi gibi durumları bu defterlerdeki bilgilerden elde etmek mümkündür.
Keywords
Abstract
Tevziat Notebooks have been kept since the reign of Selim III and they are the notebooks in wich the tax items falling on the people in the provinces are determined collectively. Selim III has taken a series of measures becasuse the taxes collected from the people have caused unrest The Sultan, who has issued the edicts regarding the collection of taxes in accordance with the laws, also has paid attention to the control of collected taxes . Thus, it was aimed to determine the taxes collected in violation of the law and tried to prevent the taxes that were collected unfairly from the people. Despite the measures taxen, irregularities in tax collection have continued. Especially in terms of tax, local administrators have started to receive abritrary wages outside the central authority. Indirect taxes have been taxen from the people with names such as kaftan baha, nal baha, peksimet baha, tavuk baha and so on.
The difference of the Tevziat Notebooks from the “Tevzi Notebooks” found in the Şer’iyye Registers in that the taxes collected by the local administrators arbitrarily from the people are revealed. The taxes collected from the public in violation of the law are determined and collected from collectors. Unjust taxes collected by examining the Tevzi Notbooks are returned to the public.
Altough these notebooks are widely known as the notebooks showing same taxes that the public is obliged to pay, they also provide important information about the political and social structure of the period they belong to. As a matter of fact, it is possible to obtain situations such as bandit movements, excessive taxation of the public from the rulers or displaying cruel attitudes from the information in these notebooks.
