Author:
Abstract
19. yüzyıldan kalma arı kovanı şeklindeki Hartumun merkezinde bulunan iki kubbeden (türbeden) yola çıkan yazar, Sudan ve Mısırdaki siyasî güç mücadelesinin karmaşık yapısını resmeder. Bu iki kubbenin birçok benzeri Mehdi güçlerinin 1885 yılındaki fethinden sonra yıktırıldı. Mezkûr iki kubbe, Mehmed Ali Paşa ve onun soyundan gelenlerin hizmetinde bulunan ve 19. yüzyılda Sudanda görev yapmış iki Çerkez Genel-Valinin türbeleridir (anıtmezarıdır). Türbelerde Nil Vadisindeki Çerkez varlığının sıra dışı döneminin tarihi görülebilmektedir. Uluslararası ilişkiler genelinde ve Mısır özelinde cereyan eden birkaç olay, Çerkezlerin önemlerinin azalmasına sebebiyet verdi. Bunlar arasında; (a) Memluk birliklerinin dağıtılması; (b) parçalanmış Kafkasyanın Rusya tarafından işgali; (c) birçok Kafkasyalının Türkiye, Ürdün ve Ortadoğudaki diğer yerlere sürülmeleri; (d) Arap milliyetçiliğinin Mısır ve Osmanlı İmparatorluğunun diğer bölgelerinde artması; (e) ve Osmanlı idaresine yönelik güç mücadelesinin önemli sonuçlara sebebiyet verecek şekilde Jön Türk devrimi ile sonuçlanması bulunmaktadır. (Ed.)
Keywords
Abstract
Departing from two qubba-s, beehive-like tombs from the 19th century in the centre of Khartoum, the author portrays the complicated sequence of power politics in Egypt and in the Sudan, which 'explains' the existence of those two burial monuments in an area where most such monuments were destroyed after the Mahdi's conquest in 1885. These qubba-s are grave monuments of two nineteenth century Circassian governors-general of the Sudan in the service of Viceroy Muhammad 'Ali and his descendants. In the qubba-s can be seen the passing of an extraordinary age of Circassian prominence in the Nile Valley. Several events contributed to the end of the Circassian importance in international affairs in general and in Egypt in particular, including (a) the elimination of Mamluk recruitment; (b) the conquest of a divided Circassia by Russia; (c) the exile of many Circassians to Turkey, Jordan, and other points in the Middle East; (d) the growth of Arab nationalism in Egypt and other parts of the Ottoman Empire; and (e) the momentous changes in the power structure of the Ottoman government that culminated in the revolution of the Young Turks. (Ed.)