UYGURCA OĞUZ KAĞAN DESTANI İLE REŞİDEDDİN OĞUZNAMESİNDE BULUNAN OĞUZ KAĞANIN ALP TİPİ BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI
Author :
Abstract
Öz: Oğuz Kağan Destanı Türk destan geleneğinin en önemli eserlerinden biridir. Bu destanın yazma nüshası Paris Millî Kütüphanesinde bulunmaktadır. Eser Uygur harfleriyle yazılmıştır ve muhtemelen 14. yüzyıldan önce yazıya geçirilmiştir. Oğuzlar bu destanı dilden dile aktararak destanın günümüze kadar gelmesini sağlamıştır. Bu destanda mitolojik unsurlar çok fazla yer alır. Reşideddin Oguznamesi ise, Oğuz Kağan ve oğullarına ait rivayetleri ihtiva eder. Bu Oğuzname tarihî bir bakış açısıyla yazılmıştır. Bu çalışmada iki eserin de kahramanı olan Oğuz Kağan, alp tipi bakımından karşılaştırılmaya çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
The Oguz Kagan Legend is one of the most important works of the Turkish legendary tradition. The manuscript of this legend is found in the Natioanl Library in Paris. The work is written in the Uighur script, and was put to writing probably prior to 14th century. The Oguz Turks transferred this legend orally, and secured that it reaches to our day. Mythological features occupy a large place in this legend. In the Oguznamah of Rashid aDin, narratives about Oguz Kagan and his sons are related. This Oguznamah was written by a historical perspective. In this paper, Oguz Kagan, who is the hero of the two works, will be compared in terms of the Alp (Brave) personification.
Keywords
- Aça, Mehmet, “Türk destancılık geleneğine bütüncül yaklaşabilme ve alp kavramı üzerine bazı yeni yaklaşım denemeleri”, Millî Folklor, Volume: 48, 2009, s. 5-17.
- Araz, Rıfat, “Eski Türk Destanlarında ve Türk Şiirinde Öne Çıkan Tipler”, Bizim Külliye, Volume: 27, 2006, s. 32-38.
- Aslan, Ensar, Türk Halk Edebiyatı, Pegem Akademi, Ankara 2018.
- Bars, Mehmet Emin, “Oğuz Kağan Destanı Üzerine Yapılan Çalışmalar”, İnternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 3/4, 2008, 224-240.
- Bars, Mehmet Emin, “Alp Tipi Kavramı Çerçevesinde Manas”. Tarih Okulu Dergisi, Volume: 27, 2014, 245-257.
- Kaplan, Mehmet, Türk Edebiyatı Araştırmaları 3 Tip Tahlilleri, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2014.
- Şişman, Bekir, “Türk Destanlarının Eğitimsel İşlevleri (Oğuz Kağan Destanı Örneklemi ile)”, 21. Yüzyılda İlköğretim ve Ortaöğretimde Çağdaş Yaklaşımlar Sempozyumu, Meralcan Okulları, Samsun 2003.
- Togan, Zeki Velidi, Oğuz Destanı, Ahmet Said Matbaası, İstanbul 1972.
- Yardımcı, Mehmet, Destanlar, Ürün Yayınları, Ankara 2007.