MODERN MISIRIN DOĞUŞU (YATIRIM, KREDİ VE İFLAS DENKLEMİNDE) VE BİR FRANSIZ AKTÖR: EDOUARD ANDRE DERVİEU
Author :
Abstract
Osmanlı Devletinin XIX. Yüzyılın ikinci yarısında Doğu Akdenizdeki nüfuzunu Fransız ve İngilizlerin lehine kaybetmesi bölgenin kaderini bu iki devletin rekabet ve inisiyatifine bıraktı. İki devlet Doğu Akdeniz ve hinterlandında hâkimiyet alanları oluşturabilmek için kıyasıya rekabet içerisine girdiler. Siyasi ve iktisadi rekabetin en yoğun yaşandığı yerlerden biri de Mısır coğrafyası idi. Bu ise Doğu Akdeniz ve Mısır coğrafyası için yeni bir değişim çağının ortaya çıkmasına sebebiyet verdi. Değişim çağı küçük ve büyük ortaklıklardan oluşan finans, ticaret, tarım ve alt yapı şirketlerinin yanı sıra misyonerlik ve diplomatik kurumların yoğun faaliyetlerine göre şekillendi. Sömürge ve manda yönetimlerine zemin hazırlayan ve sermaye hareketliliğinin doruğa ulaştığı bir süreçte birçok yatırım sahasında yer alan Edouard Andre Dervieu (Marsilya 17 Mart 1824-Paris 1 Aralık 1905) gibi aktörler Mısırın iktisadi ve sosyal yapısı üzerinde hayati öneme sahip bir rol oynadılar. Çalışmada Edouard Andre Dervieunün kısa yaşam öyküsü, denizcilik alanındaki faaliyetleri ve son olarak da asıl faaliyet sahası olan Mısırdaki serüveni üzerinde durulmuştur. Kısacası bu makalenin amacı dünyadaki Avrupa iktisadi yayılmacılığını Edouard Andre Dervieunün Mısırdaki faaliyetlerini ve ilişkilerini inceleyerek göstermektir.
Keywords
Abstract
The Ottoman Empire lost its influence in the Eastern Mediterranean in the 19th century, which left the fate of the region to the French and the British powers rivalry and initiative. The two states entered into the competition to create areas of dominance in the Eastern Mediterranean and its hinterland. One of the most intense political and economic rivalries took place over the Egyptian geography. This situation caused a new age of change for the Eastern Mediterranean and Egyptian geography. The associated financial, trading, agricultural, and infrastructure companies as well as the activities of missionary and diplomatic institutions shaped the age of change. The actors such as Edouard Dervieu (Marseille 17 March 1824-Paris 1 December 1905), who prepared the ground for colonial and mandate system as well as the flow of the capital within this system, played a vital role on Egypt's fate. In brief, the aim of this article examining Edouard Andre Dervieus activities and relations in Egypt is to show economic expansion of Europe around the world.
Keywords
- BEO. 2654/199002.HR. SYS. 942/3.
- 1997 002 5199, Assemblee Generale du 28 Mai 1853.
- Bernard Bernadac-Pierre Gallocher, Histoire de la Compagnie de Navigation Paquet, Marseille 1985.
- Revue d’Histoire Moderne et Contemporaine, Tome IX, Janvier-Mars 1962, Presses Universitaires de France, Paris 1862.
- Revue d’Histoire Moderne et Contemporaine, Tome IX, Presses Universitaires de France, Paris 1962.
- Cote 8-23580, SABRY, M., Empire Egyptien sous Ismail et L’IngerenceAnglo-Française (1863-1879), Librairie Orientaliste Paul Geuthner,Cote 8-657, NINET, John, Lettres D’Egypte 1879-1882, Par Anouard Louca, Centre National de la Recherche Scientifique, Paris 1979.
- Cote F. ME. 330 CAT, CATY-Roland – RICHARD Eliane - ECHINARDPierre, Les Patrons du Second Empire, Marseille, Le Mans 1999, s. 66-Cote F. 2181, KASSAP, Jacques, Le Coton en Egypte, Tome I, Aix-en- Provence 1925.
- Cote MT. 21747, TRIPODI, Jean Marie, La Compagnie de Navigation desMessageries Maritimes et les Chantiers de Constructions Naval de laCiotat 1852-1916, Memoire d’Histoire Contemporaine, Université de Provence, Aix en Provence 1981.
- Cote T. 2473, RAVEUX, Olivier, Une Histoire Méditerranéenne laMétallurgie et la Construction Mécanique a Marseille au XIXemeSiecle, V. II, These de Doctorant, Université de Provence (Aix Marseille I), Marsielle 1996, s. 318, 410.
- Cote 8-13340, SAUL, Samir, La France et l’Egypte de 1882 a 1914,intérêts économiques et implications politiques, Ministere de l’Economie, des Finances et de l’Industrie, Paris 1997.
- Cote 8-11589, Jacques Thobie, La France et l’Est Mediterranéen Depuis 1850, Economie/Finance/Diplomati, Edition Isis İstanbul, 1993.
- AKALIN, Durmuş, Süveyş Kanalı (Açılışı ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri1854-1882), Pamukkale Üniversitesi, SBE. Tarih Doktora Tezi, DenizliARAB, Abdel Aziz Ezzel, Nineteenth Century Expressions of EconomicNationalism in Egypt, A Thesis Doctoral, Institute of Islamic Studies, McGill Univeristy, Montreal 2000.
- BALCI, Sezai, -Mustafa Balcıoğlu, Rostschildler ve Osmanlı İmparatorluğu, Erguvani Yayınevi, Ankara 2017.
- BHAUMIK, British Foreign Policy France 1868-1880, a Study in GreatPower Diplomacy, A Thesis Submitted to the Faculty of the Graduate School of the Universty of Minnesota, Minnesota 1998.
- CESAIRE, Aime, Fransız Irkçılığının Fikri Temelleri, SömürgecilikÜzerine Söylev, (Çev. Güneş Ayas), Doğu Kütüphanesi Yayınları, İstanbul 2005.
- ELDEM, Ethem, Osmanlı Bankası Tarihi, (Çev. Ayşe Berktay)Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2000.
- GALTUNG, Johan, “Emperyalizmin Yapısal Teorisi”, Uluslararasıİlişkiler, (Çev. Birgül Demirtaş Coşkun), C. 1, S. 2 (Yaz 2004), s. 25-GÜMÜŞ, Musa, Sultan II. Abdülhamid’in Mısır Politikası, SelçukÜniversitesi, SBE., Tarih Anabilimdalı Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya 2013.
- HERSHLAG, Z. Y., Introduction to the Modern Economic History of teh Middle East, E. J. Brill, Leiden 1980.
- HOBSBAWM, Eric, The age of Capital 1848-1875, Abacus, LondonHOBSBAWM, Eric, Sermaye Çağı 1848-1875, (çev. Bahadır Sina Şener), Dost Kitapevi Yayınları Ankara 2003.
- HOBSBAWM, Eric, The Age of Revolution 1789-1848, First Vintage Books, New York 1996.
- HOBSBAWM, Eric, Devrim Çağı 1789-1848, (Çev. Bahadır Sina Şener), Dost Kitapevi Yayınları, Ankara 2003.
- KARAOĞLU, Ömer, Osmanlı İktisat Tasavvuru ve Modernleşme, İz Yayıncılık, İstanbul 2015, s. 15.
- KLAVEREN, Jacop van, “Mısır’da Rüşvetin Gelişimi: Muhammed AliPaşa’dan Hidiv İsmail’e Kadar”, (Çev. Ahmet Asker), OTAM, S. 28, 2010, s. 215-243.
- LANDES, David S., Bankers and Pasha. International Finance andEconomic Imperialism in Egypt, Cambridge, Harvard University PressPAMUK, Şevket, Osmanlı’dan Cumhuriyete Küreselleşme, İktisat Politikaları ve Büyüme, Türkiye İş Bankası, İstanbul 2009.
- PAMUK, Şevket, Osmanlı İmparatorluğu’nda Para’nın Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2007.
- SARIYILDIZ, Gülden, “Mısır’da Kurulan Mecidiye Vapur Kumpanyasıve Faaliyetleri”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, C. 9, İstanbul 2013, s. 19-20. (17-36)
- TALHAMI, Ghada Hashem, Egypt’s Civilizing Misson: Khedive İsmail’sRed Sea Province, 1865-1885, Thesis, Ph D., University of Wisconsin, Chicago 1966.
- UYGUN, Süleyman, “Karadeniz Sularında Fransız Paquet VapurKumpanyası (1878-1914)”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, S. 20, 2016, s. 137-172.
- UYGUN, Süleyman, Cyprien Fabre Vapur Kumpanyası ve Doğu Akdeniz’de Fransız Rekabeti, Lambert Academic Publishing 2018.
- UYGUN, Süleyman, Fransız Cyprien Fabre Vapur Kumpanyası(Compagnie Française de Navigation a Vapeur Cyprien Fabre) ve LevantLimanlarındaki Faaliyetleri (1868-1914), Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, S. 3, Yıl 2018, s. 412-449.
- UYGUN, Süleyman, Osmanlı Sularında Rekabet Mesajeri Maritim Vapur Kumpanyası (1851-1914), Kitap Yayınevi, İstanbul 2015.
- YACKLEY, Joseph, Bankrupt: Financial Diplomacy the late Nineteenth-Centur Middle East, The Faculty of the Division of the Humanities inCandidacy fort he Degree of Doctor of Philosoph, The University of Chicago, Chicago 2013.