Author :
Abstract
Osmanlı İstanbulunda odun ve kereste ihtiyacı, yakın çevredeki ormanlık alanlardan karşılanırdı. Kocaeli Sancağı ve İzmit Körfezi civarındaki İzmit, Akyazı, Sapanca ve Sakarya yöresi, İstanbula kereste ve odun temin edilen önemli bölgelerdendi. Saraylar, Tophane, Tersane-i Amire, Hazine-i Hassa ve evkaf idareleri, odun ve kereste tedarikine gerek duyan önde gelen müesseselerdendi. İzmit ve çevresindeki meşe, çam, karaağaç, diş budak ve gürgenden elde edilen nitelikli keresteler, çoğunlukla donanma inşası, tamiri, kayık ve sandalların onarımı, kalyon, kadırga küreklerinin imali, topların kundak, tekerlek ve sair ahşap mühimmatının yapımı ve yangınlardan sonra inşaat malzemesi olarak kullanılıyordu. İnşa ve imal edilecek şey ya da kullanılacak yere göre pek tabii kerestenin türü değişiyordu. Ormanlık alanlar, korular veya dağlar, buna göre ocaklık olarak tahsis ediliyordu. Mesela mirî kalyonların inşası veya onarımı için ocaklık olarak ayrılan ormanlar, korular ve dağlar vardı. Ocaklardan ağaç kesimi ve nakli, bir dizi görevli ile kereste emininin sevk ve idaresinde yapılırdı. Civarda ikamet eden köy ahalisi, belli kurallar dahilinde bu işte görev alır, avarız veya sair vergilerinden muaf tutulur ya da kendisine belli bir ücret ödenirdi. İncelemede konunun ayrıntıları üzerinde durulmuştur.
Keywords
Abstract
Wood and timber needs of Ottoman Istanbul were met by the close surrounding woods. Kocaeli Starboad and İzmit, Akyazı, Sapanca and Sakarya region which are near the Gulf of İzmit were important regions in terms of obtaining timber to Istanbul. Palaces, Tophane-i Amire Shipyard, Private Treasury of the Ottoman Sultan and Directorate of Foundations were among pioneering institutions in the need of wood and timber. The qualified timber obtained from oak, pine, elm, ash and beech at Izmit and the surroundings mostly used in naval construction and repairing, repair of boats and galleys, the manufacture of oars of Galley, Galley and the manufacture of gun carriages, wheels and other wooden ammunition and as construction material after the fire. No wonder the type of timber was changing according to the thing that will be constructed and manufactured or according to the place that it will be used. Based on this, forest areas, woods or mountains were being assigned as sheet anchor (special protected area). For instance, there were forest areas, woods or mountains assigned to construction or repair of public galleys. Logging and transportation from sheet anchors, were made under the administration of timber officer together with a number of officials. The village population residing in the neighboring, are involved in this business under certain conditions, exempted from Avarız or other taxes or were paid a fee. This examination focuses on the details of the issue.
Keywords
- BAŞ, Yaşar, “ Kocaeli’den İstanbul’a Kereste Nakli ve Kullanımı”, Uluslararası Kara Mürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu- II, C. II, Kocaeli 2016, s. 1083-1091.
- BOSTAN, İdris, “Kadırgadan Kalyona, XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Gemi Teknolo isinin Değişimi”, Osmanlı Araştırmaları, c. 24, İstanbul 2004, s. 65-96.
- EMECEN, Feridun, “Hüdâvendigâr”, Diyanet İslam Ansiklopdedisi (DİA), İstanbul 1998, c. 18, s. 286.
- FAROQHİ, Suraiya, “Krizler ve Değişim”, Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik veSosyal Tarihi, Ed. Halil İnalcık-Donald Quataert, Eren Yayncılık, , c. 2, İstanbul 2006.
- ______, Osmanlı Şehirleri ve Kırsal Hayatı, Çeviren. Emine Sonnur Özcan, Doğubatı, Ankara 2006, s. 80.
- GÖLEN, Zafer, Osmanlı Devletinde Baruthâne-i Âmire (XVIII. Yüzyıl), Ankara 2006.İNALCIK, Halil, Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, c. 1, İstanbulKURTARAN, Uğur, “XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Kocaeli Ormanlarının BaşlıcaKullanım Alanları (1700-1754)”, Uluslararası Kara Mürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu- II, C. II, Kocaeli 2016, s. 1069-1079.
- MANTRAN, Robert, XVI. ve XVII, Yüzyılda İstanbul’da Gündelik Hayat, Çeviren. Mehmet Ali Kılıçbay, Eren Yayıncılık ve Kitapçılık Ltd. Şti., İstanbul 1991.
- MCGOWAN, Bruce, “Ayanlar Çağı, 1699-1812”, Osmanlı İmparatorluğununEkonomik ve Sosyal Tarihi, Ed. Halil İnalcık-Donald Quataert, Eren Yayıncılık, c. 2, İstanbul 2006.
- NARİN, Resul, “Osmanlı Devleti Zamanında Kocaeli Ormanları”, Belleten, C. LXXV, Sayı. 274, Ankara Aralık 2011, s. 769-783.
- PUL, Ayşe, “Yavuz Sultan Selim’in Güney Siyasetinin Akdeniz Ticaretine EtkisiHakkında Bazı Düşünceler”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı. 35, Nisan 2014, s 263-289.
- YAZICI, Nurcan, “Osmanlı Devleti’nde Tersane-i Amire Mimarlığı ve Mimarları”,Turks and Sea / Türkler ve Deniz, Editör. Ö. Kumrular), Kitap Yayınevi, İstanbul 2007, s. 381-402.
- ZİNKEİSEN, Johann Wilhelm, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (1574-1623), Çeviri. Nilüfer Epçeli, Editör. Erhan Afyoncu, Yeditepe, c. 3, İstanbul 2011.
- ZORLU, Tuncay, “Osmanlı Denı z Teknolo ı sı nden Bazı Sayfalar”, Hendese, Bilim Teknoloji ve Düşünce Dergisi, Mart 2013, Yıl. 1, Sayı 2, s. 82-95.