Author :
Abstract
Cerid ve Tecirli aşiretleri, Dulkadir Türkmenlerini oluşturan boylardan ikisi olup,Maraş-Antakya taraflarında dolaşmaktadırlar. XVI. yüzyıl sonlarında Çukurovadakışlamaya başlayan Cerid ve Tecirliler, gerek kışlaklarında gerekse yaylaya gidişdönüşlerinde çevreye büyük zarar vermeye başlarlar. Bu nedenle Osmanlı idarecileri,XVII ve XVIII. yüzyılda bu iki aşireti iskân etmek için gayret gösterirler, fakatbaşarılı olamazlar. XIX. yüzyıl ortalarında Cerid ve Tecirli aşiretlerinin sebep olduğuproblemler ve devletin iskân teşebbüsleri devam eder. Bilhassa 1855-1865 yıllarıarasında Osmaniyede iskânları için bir hayli gayret gösterilir. Kısmî başarı eldeedilse de, özellikle Tecirli aşiretinin zararları önlenemez. Nihayet 1865 yılında Fırka-iIslahiye adı verilen ve İstanbulda hazırlanan bir ordu Çukurovaya gönderilir. Fırka-iIslahiye bölgedeki göçebe aşiretleri iskân ederek devlet otoritesini yenidensağlamıştır. Bu iskân faaliyetleri sırasında Cerid ve Tecirli aşiretleri kadimkışlakları olan Osmaniye ve çevresine yerleşmek zorunda kalırlar. Yaylaya çıkmalarıyasaklanarak, köyler inşa ettirilir ve çiftçilik yapmaya mecbur bırakılırlar.Günümüzde Osmaniye-Ceyhan -Kadirli-Düziçi bölgesinde yaşayan nüfusun büyükkısmı Cerid ve Tecirli Türkmenlerine mensuptur. Çalışmamızda bu iskân süreciüzerinde durulacaktır.
Keywords
Abstract
Cerid and Tecirli clans two clans of many that composed Dulkadir Turkmens werenomadic clans living in the surrounding of Maraş and Antakya. Cerid ve Tecirli clanswho began to pass the winter in Çukurova at the end of XVI century started givinghuge damages to their winter camping grounds (kışlak) and to the environment enroute to their migration. For this reason the Ottoman administrators tried to settlethese two tribes but could not do so during the XVII and XVIII centuries. In the midsof XIX century the Ottoman settlement policies had continued along with theproblems caused by Cerid and Tecirli clans. Great efforts had been spend to settlethem in Osmaniye especially between 1855 and 1865. In spite of partial success theharms of Tecirli clan could not be prevented. At the end an army called Fırka-iIslahiye was prepared in Istanbul and sent to Çukurova in 1865. Fırka-i Islahiyesettled the nomadic tribes and brought back the State authority in the region. Duringthese settlement activities Cerid and Tecirli clans had been forced to settle inOsmaniye which was their long lasted winter accommodation (kışlak). They had beenbanned to go to their summer camping grounds (yayla) and made to build villages andforced to farming. Today most of the populations live in Osmaniye-Ceyhan-Kadirli-Düziçi region belong to Cerid and Tecirli clans. In our work points out the settlementprocess.
Keywords
- 2. Kaynak ve Tetkik Eserler: Ahmet Cevdet Paşa, Tezâkir III, (Yay. Haz. Cavid Baysun) Ankara 1991. Ahmet Cevdet Paşa, Mârûzât, (Yay. Haz. Yusuf Halaçoğlu), İstanbul Ahmet Refik; Anadolu’da Türk Aşiretleri, İstanbul 1930. ALTINOK, Baki Yaşar; “Rakka ve Orta Anadolu Ekseninde Bir Oymağın Tarihi (Cerıtler)”, http://www.ceritler.net/?page_id=2 HALAÇOĞLU, Yusuf; “Fırka-i İslahiye ve Yapmış Olduğu İskan”, Tarih Dergisi Sayı 27. HALAÇOĞLU, Yusuf; XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun İskân Siyaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi, Ankara
- SAKAOĞLU, Saim; Dadaloğlu, Kültür Bakanlığı Yay. Ankara 1986.
- SANSAR, M. Fatih; Fırka-i Islahiye ve Osmaniye, Osmaniye Valiliği Yayını, Osmaniye 2006.
- SAYDAM, Abdullah; “Orta Anadolu’daki Aşiretlerin İskânı (1839- 1853)”, Bayram Kodaman’a Armağan, Samsun 1993
- SÜMER, Faruk; “Ceridler”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, S. 24, 1988
- SÜMER, Faruk; “Bozoklu Oğuz Boylarına Dair”, DTCFD, C.XI, S.1, Ankara 1953.
- SÜMER, Faruk; “XIX. Yüzyılda Çukurova’da İçtimaî Hayat”,Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S. 48, 1987.
- TÜRKAY, Cevdet; Başbakanlık Osmanlı Arşivlerine Göre Osmanlı İmparatorluğu’nda Oymak Aşiret ve Cemaatler, İstanbul 1979
- YALMAN, Ali Rıza (Yalgın); Cenubda Türkmen Oymakları C.II, Ankara 2000, s. 350.