Author :
Abstract
Anadolu Selçukluları’nın dağılmasıyla kurulmaya başlayan beyliklerde her beylik kendi ekonomik gücü ölçüsünde inşa faaliyetlerinde bulunurken, her bey kendi prestij yapısını inşa ettirir. Farklı bölgelerde kurulan her beylik kendi sanatsal beğenisini ortaya koyan mimari eserleriyle hem gücünü göstermek hem de kalıcılığını ispatlamak istemiş olmalıdır. Bu durum Anadolu mimarisi ve sanatı için oldukça verimli olmuştur. Karamanoğulları Beyliği var olan Selçuklu beğenilerinin yanı sıra farklı kültür etkilerini de kullanmaktan çekinmez. Bu etkiler Karamanoğulları mimari ve bezemelerinde kendine has bir özgünlük yaratmaya başlar. Bu değişimin ve yeni biçimlenmelerin sağlanmasında coğrafya, malzeme, sanatçı gibi etkileri bütün olarak düşünmemiz gerekmektedir. Bu farklı girdileri bir araya getirip bütüncül bir anlayışın oluşmasında en büyük etken elbette banilere aittir. Karamanoğulları yerleştikleri coğrafya ile Selçuklu mimari ve bezeme örneklerinden etkilenirken, bölgedeki sanatçılarını da kendi imar faaliyetlerinde kullanmış olmalıdırlar. Yerel sanatçıların yeni beylikle / değişen siyasi otoriteyle uyum sağlayarak farklı bir üretim sürecine girmesi baniler tarafından sağlanmış olmalıydı. Bu çalışmada Karamanoğlu Beyliği yapılarında banilerin kendilerini nasıl ifade ettikleri açıklanmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
In the principalities that started to be established with the dissolution of the Anatolian Seljuks, each principality was engaged in the construction activities to the extent of its own economic power, while each principal built its own prestige structure. Each principal, established in different regions, wanted to show its strength and to prove its permanence with its architectural works that demonstrate its artistic taste. This situation has been very efficient for Anatolian architecture and art. Karamandis principality does not hesitate to use different cultural influences besides the existing Seljuk likes. These effects begin to create a unique originality in the architecture and decoration of Karamandis. We must consider the effects such as geography, material, artist as a whole in providing this change and new shaping. Of course, the biggest factor in the formation of a holistic understanding by gathering these different inputs belongs to the founders. While Karamandis was influenced by the geography in which they settled and Seljuk architecture and decoration examples, they should have used the artists in the region in their own development activities. It should have been ensured by the founders that local artists entered a different production process by harmonizing with the new emirate / changing political authority. In this study, it was tried to explain how the founders express themselves in the structures of Karamandis principality.
Keywords
- Aşıkpaşazade, Osmanoğullarının Tarihi, Hazırlayanlar: Kemal Yavuz ve M.A. Yekta Saraç, K Kitaplığı, İstanbul 2003.
- Bilget Fataha, Ebru, Karamanoğlu Beyliği Yapılarında Mimari Süsleme, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Ankara 2010.
- Baykara, Tuncer, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyasına Giriş I, Anadolu’nun İdari Taksimatı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara 1988.
- Cahen, Claude, Osmanlılardan Önce Anadolu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2002.
- Crane, Howard, “Anadolu Beylik Döneminde Mimari ve Himaye”, Türkler, Cilt: 8, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 30-37.
- Durukan, Aynur, “Baniler”, Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı, Cilt: 2, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 2006, ss. 137- 171,
- Durukan, Aynur, “Kaynaklar Işığında Osmanlı Beyliği’nde Sanat Ortamı”, XIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara 4-8 Ekim 1999, Cilt: III, Kısım II, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2002, ss. 1103-1159.
- Durukan, Aynur, “Anadolu Selçuklu Dönemi Kaynakları Çerçevesinde Baniler”, Sanat Tarihi Defterleri, Sayı: 5, 2001, ss. 43-132.
- Durukan, Aynur, “Anadolu Selçuklu Sanatında Kadın Baniler”, Vakıflar Dergisi, Cilt: 27, 1998, ss. 15- 36.
- Durukan, Aynur. “Karaman’daki Hatuniye (Melek Hatun), Medresesi”. Kültür ve Sanat. 1/4, 1989, ss. 51- 53, 92-93.
- Ebu Abdullah Muhammed İbn Batuta Tanci, İbn Batuta Seyahatnamesi, Çeviri, İnceleme ve Notlar: A. Sait Aykut, YKB Yay., İstanbul 2004.
- Gündüz Küskü, Sema, Osmanlı Beyliği Mimarisinde Anadolu Selçuklu Geleneği, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2014.
- Konyalı, İ. Hakkı. Âbideleri ve Kitâbeleri ile Karaman Tarihi. Ermenek Mut Âbideleri, Baha Matbaası, İstanbul 1967.
- Özönder, Hasan, “Karamanoğlu İbrahim Bey İmareti ve Vakfiyesi”, II. Vakıf Haftası 3- 9 Aralık 1984 (Konuşmalar ve Tebliğler), Vakıflar Genel Müdürlüğü, Ankara 1985, ss. 127-142.
- Şikari, Karamannâme. (Zamanın Kahramanı Karamanîler’in Tarihi), Hazırlayan: Metin Sözen ve Necdet Sakaoğlu, Karaman Valiliği, Karaman Belediyesi Yayını, İstanbul 2006.
- Şikari, Karamanoğulları Tarihi, Halkevi Tarih ve Müze Yayınları, Konya 1946.
- Tekindağ, Şihabeddin, “Karamanlılar”, İslam Ansiklopedisi, Cilt: V, Milli Eğitim Basımevi, Ankara 1997, ss. 316- 330.
- Türkmen, Kerim, Karamanoğulları Devri Kitabeleri, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Konya 1989.
- Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Anadolu Beylikleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1988.