BASININ GÖZÜNDEN (AKŞAM, ULUS VE VAKİT) CHP’NİN 1943 TARİHLİ 6. KURULTAYI VE TÜRK SİYASİ HAYATI BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
CHP (Cumhuriyet Halk Partisi), Cumhuriyet’in ilk çeyreğinde tek parti olarak iktidarı üstlenmesi ve yasama organı TBMM’nin büyük bir bölümünü temsil etmesiyle Türkiye’de siyaseti yöneten ve ona yön veren yegâne mercii olmuştur. Hükûmet-Parti birlikteliğinin yaşandığı bu dönemde, düzenlenen parti kurultayları/genel kongreler de Türk siyasi hayatında kritik bir yer tutmuştur. Bu süreçte gerçekleştirilen CHP kurultayları, iktidar partisi olunmasının da etkisiyle hem parti hem de ülke için büyük siyasi toplantılar olarak telakki edilmiştir. Nitekim bu toplantılarda alınan kararların; idari uygulamalara yansıdığı, devlet ve millet açısından önemli sonuçlarının olduğu görülmektedir. Söz konusu kurultaylar arasında; İkinci Dünya Savaşı yıllarına denk gelen ve CHP’nin tek parti döneminde gerçekleştirdiği son büyük kongre, 8 Haziran 1943 tarihli 6. Büyük Kurultay olmuştur. Savaş’ın devam etmesi nedeniyle savunma ve güvenlik konularının da ön plana çıktığı kurultay, dönemin basınında geniş ölçüde yer almış; alınan karalar ve verilen beyanlar basın yoluyla gün gün takip edilmiştir. Bu makalede; CHP’nin 6. Kurultayının; öncesi, gerçekleşme safhası ve sonuçları ile Türk siyasi tarihindeki önemi ve etkisinin özgün bir çerçevede ortaya konulması hedeflenmiştir. Konu, kurultayı detaylarıyla yansıtması ve araştırmanın sınırlılığı bakımından dönemin önde gelen gazeteleri (Ulus, Akşam, Vakit) ile parti dokümanları ve ilgili araştırma eserleri kaynak alınarak hazırlanmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular nitel araştırma metoduyla, dönemin iç ve dış siyasi atmosferi çerçevesinde değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
In the first quarter of the Republic, the CHP (Republican People's Party) became the sole authority governing and directing politics in Turkey by assuming power as the sole party and representing a large part of the legislative body, the Grand National Assembly of Turkey. In this period of government-party unity, the party congresses/general congresses organised also had a critical place in Turkish political life. The CHP congresses organised during this period were regarded as major political meetings for both the party and the country due to the fact that the CHP was the ruling party. As a matter of fact, the decisions taken at these meetings were reflected in administrative practices and had important consequences for the state and the nation. Among the congresses in question, the 6th Grand Congress dated 8 June 1943 was the last grand congress held by the CHP during the single party period, which coincided with the Second World War. The Congress, where defence and security issues came to the forefront due to the ongoing war, was widely covered in the press of the period; the decisions taken and statements made were followed day by day by the press. This article aims to reveal the importance and impact of the CHP's 6th Congress in Turkish political history with its preceding events, the stage of its realization and its results in a unique framework. The subject is based on the leading newspapers of the period (Ulus, Akşam, Vakit), party documents and related research works in order to reflect the congress in detail and to limit the limitations of the research. The findings obtained in the study were evaluated within the framework of the domestic and foreign political atmosphere of the period with the qualitative research method.
