Author:
Abstract
İslam hukukunu temel alan İslam devletlerinde, şeriatın izin verdiği çeşitli alanlarda hukukidüzenlemelere gidildiği bilinmektedir. Tarihte bu tür düzenlemeleri en yaygın biçimde uygulayandevletlerin başında kuşkusuz Osmanlı İmparatorluğu gelmektedir. Özellikle fetih sürecinde ihtiyaçlardoğrultusunda ortaya konan hukuki düzenlemeler, hukukun yeniden üretimi sürecini doğrudanetkilemiştir. Bilindiği üzere Osmanlı fetihlerinin önemli bir bölümü, batı yönünde İslam dışıtopraklara doğru olmuştur. Bu toplumların fetih öncesindeki bazı hukuki kuralları, özellikle vergialanındaki kurallar, fetih sonrasında da yürürlükte kalmıştır. Bu suretle eski Balkan devletlerininhukuku, kısmen Osmanlı hukukunun içerisine dâhil olmaktaydı. Buradan hareketle Balkan ve Avrupafetihlerinin Osmanlı hukukunun yeniden üretiminde bir etkiye sahip olduğunu iddia edebiliriz. Busüreç, bölge ahalisinden bağımsız bir şekilde gerçekleşmemiştir. Bilindiği üzere bazı bölgelerde ahali,vergiye ilişkin kanunname hazırlanma sürecinde rol almıştır. Ahalinin bu sürece dâhil edilmesindeOsmanlı Devletinin istimâlet politikasının etkisi büyüktür. Bu çalışmada Balkan fetihlerinin ve bufetihler çerçevesinde istimâlet politikasının Osmanlı hukukunun yeniden üretimine etkisi, bölge içindüzenlenmiş kanunnameler çerçevesinde ortaya konmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
It is known that legal regulations were made at various areas where Sharia allowed in Islam Statesbased on Islamic Law. Undoubtedly, it is the Ottoman Empire that takes the lead among the stateshaving applied these kinds of regulations most widely throughout history. Especially, the legalregulations that were put into effect according to needs during the conquest period had a direct effectupon the remaking process of law. As known to all, an important portion of Ottoman conquests werethrough West, non-Islamic lands. Some legal rules of these societies before the conquest remained ineffect after the conquest, especially the ones related with tax system. By this way, the law of oldBalkan States became a part of the Ottoman law system in part. From this point, we can claim thatconquests of Balkans and Europe had an effect upon the remaking process of Ottoman law. Thisprocess did not take place in an independent way from the local people. In some regions, local peopletook part in the process of preparing a Kanunname (Lawbook) related with tax. The effect of theOttomans Istimalet policy (the policy followed by Ottoman in conquered regions in which non-Islamic peoples of these lands are approached with a tolerance and kindness in order to attract thesepeoples to the authority) is great in making the people participate in this process. In this study, theeffect of Balkan conquests and Istimalet policy upon the remaking process of Ottoman