Author:
Abstract
Temettuat Defterleri XIX. yüzyıl Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihinin önemli kaynaklarından biridir. Vergi kaynaklarını yeniden tespit ederek halkın üzerindeki vergi yükünü hafifletmek ve vergi dağılımında yaşanan adaletsizliği önlemek amacıyla hazırlanan temettuat kayıtları sosyo-ekonomik ve demografik yapının da ortaya konulmasında önemli bilgiler sunmaktadır. Kayıtlarda anılan dönemde bölgelerin mal-mülk, hayvan, arazi ve insanların şahsi mal varlıklarının kaydedilmesi ile sosyo-ekonomik hayat, nüfus ve tarımsal ekonomi ile ilgili bütün karakteristik özellikler ortaya konulmaktadır. Kayıtlarda ayrıca mükelleflerin adları, lâkapları, meslekleri hakkında da bilgi alabilmek mümkün olmaktadır. Bu çalışmada, H.1260-1261/M.1844-1845 yılında Kalecik Keskini Kazasına tabi Ağcakavak karyesinin 756 numaralı temettuat defterinden faydalanılarak, sosyal ve ekonomik yapısı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Toplam 29 hanesi olan karyede sakin olan insanların geçimlerini büyük ölçüde tarım ve hayvancılıktan sağladıkları anlaşılmaktadır. Köyde tarımsal manada buğday, arpa üretimi yapılmaktadır. Hayvancılık alanında ise daha çok küçükbaş- büyükbaş hayvanlar ile yük ve binek hayvanları yetiştirilmektedir. Meslek dalı olarak ziraat erbabının fazlalığı dikkat çekmektedir. Bunun yanında, imam, hizmetkâr ve çoban gibi meslek kollarında görev yapan kimselerinde olduğu kayıtlardan anlaşılmaktadır. Köyde vergi mükellefi hane reislerinin tarım, hayvancılık ve meslek gelirleri ile birlikte ödemiş oldukları vergi çeşitleri tespit edilerek vergi yükleri de ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
Temettuat Registers are one of the important sources of the social and economic history of nineteenth-century Ottoman. The registries, prepared with the aim of relieving tax burden through detecting tax resources and preventing unfairness having been experienced in tax distribution, also offer significant information to reveal socio-economic and demographic structure. Along with the record of properties, livestock, field, and individual estates, all the characteristic features regarding socio-economic life, population, and agricultural economy are exhibited. Furthermore, it is possible to get information about the responsible ones’ names, titles, and their professional lives through registries. In this study, Ağcakavak’s social and economic structure is meant to be exhibited with the utilization of the 756th registry bearing information about Kalecik Keskini sub-province in 1844-1845. It is understood that citizens residing in the sub-province, with 29 households, engaged in agriculture and rearing livestock. Barley and wheat were cultivated in the sense of agriculture, whereas mounts and pack animals were used in raising livestock. Engagement in agriculture as the majority has been emphasized. Moreover, it is understood from the records that there were citizens working as Imam, butlers, and shepherds. Tax burdens, paid through the income having been gained from agriculture, raising livestock and professional service, are trying to be shown with the identification and classification tax types