Author :
Abstract
Bu makale, II. Abdülhamid döneminde çeşitli bürokratik görevlerde bulunmuş olan Mehmed Nuri Bey’in siyasi kariyeri üzerine inşa edilmiştir. Osmanlı Devleti bünyesinde uzun yıllar çalışan Fransız kökenli bir devlet adamının oğlu olan birisinin hayat hikâyesi anlatılırken devrin olaylarına ışık tutulması hedeflenmiştir. Onun hayatını merkeze alarak görev yapmış olduğu dönem anlaşılmaya çalışılmıştır. Kendisinin Fransız kökenli bir aileye mensup olması Fransızcayı çok iyi bilmesinin yanında batı kültürünü de iyi derecede tanımasına olanak sağlamıştır. Halkalı Ziraat Mektebi’nin kurucuları arasında olması, ziraat eğitimine katkı sağlaması ve on altı sene çalıştığı Tahrirat-ı Hariciye Odası’nın onun zamanında istikrara ulaşmış olması önemli bir adım olmuştur. II. Abdülhamid’in “kaybetmekten korktuğu” bürokratlar arasında olan Mehmed Nuri Bey, on altı senesini verdiği Hariciye Nezareti’nde yabancı basının takibini yaparken çeşitli görevlerde bulunmuştur.
Kişiliği, bilgisi ve sadakati gibi meziyetlerinden dolayı II. Abdülhamid’in güvenini kazanmıştır. Ailesi, eğitimi ve mesleki faaliyetleri ele alınırken ağırlıklı olarak arşiv malzemeleri kullanılmıştır. Osmanlı Devleti eğitim sisteminde tahsil görmüş ve uzun yıllar boyunca devlete hizmet etmiş olan Mehmed Nuri Bey’in biyografisini kaleme almamızda öncelikli sebep, yakın tarihimizde yer edinmiş birisi hakkında daha evvelden müstakil bir çalışma yapılmamış olmasıdır.
Keywords
Abstract
This article is built on the political career of Mehmed Nuri Bey, who held various bureaucratic positions during the reign of Abdulhamid II. It is aimed to shed light on the events of the period while telling the life story of someone who is the son of a statesman of French origin who worked for many years in the Ottoman State. By centered on his life, the period in which he served was tried to be understood. Being a member of a family of French origin enabled him to know French very well as well as western culture. Being one of the founders of Halkalı Agricultural School, contributing to agricultural education, and the fact that the Foreign Ministry, where he worked for sixteen years, reached stability in his time are significant developments. Mehmed Nuri Bey, who was among the bureaucrats that Abdulhamid II “was afraid of losing”, held various duties while following the foreign press in the Ministry of Foreign Affairs, where he spent sixteen years.
He gained the trust of Abdulhamid II thanks to his virtues such as his personality, knowledge and loyalty. While dealing with his family, education and professional activities, archival materials were mainly used. The primary reason for us to write the biography of Mehmed Nuri Bey, who was trained in the education system of the Ottoman State and served the state for many years, is that no independent study has been done before about someone who has a place in our recent history.
Keywords
- Baktıaya, Adil, “19. Yüzyıl Sonunda Anarşist Terör", Toplumun AnarşistlerdenKorunması Konferansı (1898) ve Osmanlı Devleti,” Bilgi ve Bellek, Cilt: 8, Sayı: 4, 2007, s. 305-324.
- Baktıaya, Adil, “19. Yüzyılda Teröre Karşı Uluslararası Güvenlik İşbirliği GeliştirmeÇabaları: 1898 Roma Konferansı”, International Congress of Asian and North African Studies/Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Türkiye 2020, s. 50-76.
- Birinci, Ali, Tarihin Gölgesinde Meşâhir-i Meçhûleden Birkaç Zât, Dergâh Yayınları, İstanbul 2001.
- Bozkurt, Gülnihal, “Lahey Barış Konferansı”, XIII. Türk Tarih Kongresi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2002, s. 369-394.
- Çakmak, Aydın, Türk Dışişleri’nin Gelişimi: Hariciye Nezareti, Ötüken Yayınları, İstanbul 2020.
- Çetinsaya, Gökhan, “II. Abdülhamid’in İç Politikası: Bir Dönemlendirme Denemesi”, Osmanlı Araştırmaları, 47, 2016, ss. 353-409.
- Deringil, Selim, İktidarın Sembolleri ve İdeoloji: II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909), (Çev. Gül Çağalı Güven), YKY, İstanbul, 2002, s. 150-154.
- Eyffinger, Arthur, The 1899 Hague Peace Conference: The Parliament of Man the Federation of the World, Boston: Kluwer Law İnternational, 1999.
- Gençoğlu, Mustafa, Osmanlı Devleti’nce Batı’ya Eğitim Amacıyla Gönderilenler (1830-1908) Bir Grup Biyografisi Araştırması, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2008.
- Gövsa, İbrahim Alaettin, Türk Meşhurları Ansiklopedisi, Yedigün Neşriyat, İstanbulHızlı, Kasım, Paris Büyükelçisi Salih Münir Paşa’nın (Çorlulu) Hayatı ve Faaliyetleri(1857-1939), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi,İbnülemin Mahmud Kemal İnal, Son Sadrazamlar, Cilt: 11, Sayı: 14, MEB, İstanbulİhsanoğlu, Ekmeleddin, Osmanlı Tıbbi Bilimler LiteratürüTarihi, İslam, Sanat, Tarih ve Kültür Araştırma Merkezi, İstanbul 2008.
- Kırmızı, Abdülhamit, “Oto/Biyografik Vebal: Tutarlılık ve Kronoloji Sorunları”, Otur Baştan Yaz Beni, Küre Yayınları, İstanbul 2013, s. 5-21.
- Makzume, Erol, Sultan II. Abdülhamid’in Hizmetinde Selim Melhame Paşa ve Ailesi, İstanbul: MD Basımevi, 2009.
- Ortaylı, İlber, “Türk Tarihçiliğinde Biyografi İnşası ve Biyografik Malzeme Sorunsalı”Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Problemler, Araştırmalar, Tartışmalar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Ankara 1999.
- Örenç, Ali Fuat, Yakın Dönem Tarihimizde Sisam Adası (1821-1923), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Entitüsü, İstanbul 1995.
- İrtem, Kani Süleyman, Yıldız ve Jön Türkler, Haz. Osman Selim Kocahanoğlu, Temel Yay., İstanbul 1999.
- Toros, Taha, Pierre Loti’nin Roman Kahramanlarından Kontes Nuriye, Taha Toros Arşivi, https://core.ac.uk/download/pdf/38307001.pdf, erişim tarihi: 10. 06. 2022.
- Toros, Taha, “Paris’te Alkışlanan İki Türk Kadını Kontes Nuriye ve Müfide Ferid”. TahaToros Arşivi, https://openaccess.marmara.edu.tr/server/api/core/bitstreams/526b2bfb-5250- 4275-b9fa-e5b7d56bb122/content, erişim tarihi: 15.06. 2022.
- Taha Toros Arşivi, “Taha Toros ile Pierre Loti Üzerine”, https://core.ac.uk/download/pdf/38306945.pdf, erişim tarihi: 20. 06. 2022.
- Timuroğlu, Senem, “Var İle Yok Arasında Bir Osmanlı Kadını: Hatice Zinnur (1883- 1923)”, Toplumsal Tarih, 2018, s. 72-77.
- Toruk, İbrahim, Halkalı Ziraat Mektebi (1892-1928), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2013.
- Türkgeldi, Ali Fuat, Mesâil-i Mühimme-i Siyâsiyye, Cilt: 3, Haz. Bekir Sıtkı Baykal, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1996.
- Pakalın, Mehmed Zeki, Sicill-Osmani Zeyli,, Cilt: 13, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2008.
- Sansar, Mehmet Fatih, Bağımsızlıktan Balkan Savaşlarına Osmanlı-Romanya İlişkileri,(Yayımlanmamış Doktora Tezi), Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, BalıkesirSultan Abdülhamid: Tahsin Paşa’nın Yıldız Hatıraları, Boğaziçi Yay., İstanbul 1990.Taha Toros Arşivi, “Taha Toros ile Pierre Loti Üzerine”, erişim tarihi: 20.06.2022.
- Yılmaz, İlker, “Serseri, Anarşist ve Fesad’ın Peşinde”, II. Abdülhamid Dönemi GüvenlikPolitikaları Ekseninde Mürur Tezkereleri, Pasaportlar ve Otel Kayıtları’ İstanbul Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2014.
