THEE ROLES of INTERIN ENVOYS in the CONTEXT of the PROBLEMS in 19th CENTURY OTTOMAN-IRANIAN RELATIONS
Author:
Abstract
- XVIII. yüzyılın sonunda Kaçar Hanedanı’nın İran’da iktidara gelmesi, Osmanlı ve İran devletleri arasında geçmişten beri devam eden sorunlara çözüm getirmemişti. İran özellikle, Osmanlı Devleti’ne bağlı Bağdat bölgesinde siyasi hâkimiyet elde etmek adına, bölgedeki Kürt beylerini yanına çekmeye çalışmakta ve bu sayede sınırına yakın coğrafyada otorite tesis etmeye çabalamaktaydı. XIX. yüzyılın ilk çeyreğinin geçilmesinin ardından Bağdat sorununa eklemlenen tüccarlar, aşiretler, sınır ve İranlı hacılar ile ziyaretçilerin artan problemleri de Osmanlı ve İran arasında büyük anlaşmazlıklara sebep oldu. Tüm bu sorunlar yaşanırken her iki devlet, anlaşmazlıkların başladığı sürecin başından itibaren geçici elçiler vasıtasıyla problemlerini çözmeye çalıştı. Bugünkü anlamda diplomat kimliği olmayanların da aralarında bulunduğu geçici elçilerin sorunlara getirmeye çalıştığı çözümler veya yarattıkları çözümsüzlükler, devletlerarasındaki ilişkilere de doğrudan tesir etti. XIX. yüzyılın ilk yarısında her iki devletin başkentlerinde sefaretlerin açılmasına kadar gelen süreçte geçici elçiler kanalıyla yürütülen diplomatik ilişkilerde elçiler ve bu elçilerin Osmanlı-İran arasında yaşanan siyasi krizlere çözüm çabaları, bu çalışmanın konusudur. Çalışmanın kaynakları; Farsça/Türkçe kronikler ile literatürde yer alan eserler ve Osmanlı arşiv belgelerinden oluşmaktadır.
Keywords
Abstract
The Qajar Dynasty rule in Iran in the late 19th century did not solve the ongoing historical problems between the Ottoman and Iranian empires. Iran attempted to establish a political front with the Kurdish leaders, especially for political dominance in the Baghdad region, which was under the Ottoman rule, and establish its authority in bordering regions. After the first quarter of the 19th century, the increasing problems experienced by merchants, tribes, and Iranian pilgrims and visitors that appended to the Baghdad problem led to significant disagreements between the Ottoman and Iranian states. During these problems, both states attempted to solve the problems via interim envoys since the beginning of the disagreements. The remedies or the obstacles introduced by the interim envoys, including those who were not diplomats, directly affected the relations of these states. In the first half of the 19th century, the diplomatic relations were conducted through interim envoys before the states permanent embassies in the capitals of each other, and the this present study focuses on the efforts of these envoys to solve the political crises between the Ottoman Empire and Iran referring to the Iranian/Turkish chronicles, Ottoman archives and secondary literature.