Author:
Abstract
Sosyoloji; hem tarih hem de din ve felsefe gibi birçok disiplinle birlikte çalışmaktadır. Bu nedenle; tarih, din ve felsefe gibi alanlar sosyoloji için adeta bir laboratuvar gibidir. Sosyolojiyi; din ve felsefe ilişkisini yadsıyarak sadece tarih ile ilişkisi üzerinden değerlendirdiğimizde tarihçilerin genellikle belirli dönemlerle ilgili sosyal olayları, sosyologların ise çok sayıda benzer olgular üzerinde çalıştıklarını görmekteyiz. Yani, tarihsel sosyoloji; tarih ile sosyoloji arasında ortak bir girişimi temsil etmektedir. Örneğin, Osmanlı Devleti tarafından tutulan idari defter statüsündeki tapu tahrirleri, sadece tarihi veri olarak değil aynı zamanda önemli sosyolojik verileri de bulundurmaktadır. Bu durumun tipik bir göstergesi, Osmanlı İmparatorluğu döneminde var alan Başçiftlik yerleşmesine ait tapu tahrirlerinden yola çıkılarak söz konusu yerleşmeye ait ortaya koyabileceğimiz sosyolojik bilgilerdir.
1516 yılında Başçiftlik (Bashchiftlik) yerleşmesine tımarlı bir sipahi olarak tayin edilmiş olan Sinan Bey, yerleşkeyi grubuna dâhil ettiği bireylerle birlikte bir “menzil” olarak tesis etmiştir. Ancak bu durum sadece bir tarihsel bilgi değil sosyolojik karakteri bağlamında da ele alınması gereken bir durumdur. Zira Başçiftlik yerleşkesini oluşturan Sinan Bey Sonisa yerelinde Karakuş yöresinden gelip Osmanlı otağına giren bir şahsı efsaneleştirmiştir. İdam yerine orduya kayıtları yapılan Sinan Bey ve arkadaşları savaşta başarılı olunca da kendilerine bağışlanan tımar topraklarında Başçiftlik yerleşkesini geliştirerek bir menzile dönüştürmüşlerdir.
Keywords
Abstract
Sociology; Works with many disciplines such as all together history, religion and philosophy. Because, studying fields such as history, religion and philosophy are like a laboratory for sociology. Sociology; when we reject the relationship between religion and philosophy and evaluate it only in terms of its relationship with history, we see that historians generally work on social events related to certain periods, while sociologists work on many similar phenomena. That is, historical sociology; It represents a joint venture between history and sociology. For example, the title deed tahrirs (land registration note books), which are in the status of administrative boks kept by the Ottoman Empire, contain not only historical data, but also important sociological data. A typical indicator of this situation is the sociological information that we can reveal from the title deed registrations of the Başçiftlik settlement that existed during the Ottoman Empire.
Sinan Bey, who was appointed as a timar (fief) holder sipahi (cavalry unit) to Başçiftlik settlement in 1516, established the campus as a “range” together with the individuals he included in his group. However, this situation is not only a historical information, but also a situation that should be considered in the context of its sociological character. Because Sinan Bey was legendaryized person who came from Karakush region to Sonisa and entered the Ottoman military base in there for intensing steal some food stuff to feed his family that were suffered from the famine. When Sinan Bey and his friends, who were enlisted in the army instead of being executed, were successful in the war, they developed the Başçiftlik settlement on the timar lands donated to them and turned it into a postal range.