Author :
Abstract
Frengi, treponama pallidium denilen bir bakterinin neden olduğu cinsel yolla veya kan yoluyla bulaşabilen bir hastalıktır. Frengi, insan vücuduna çeşitli yönlerden ve ciddi düzeyde zarar verebilmektedir. Frengi ilk olarak 1492 yılında Amerika kıtasında keşfedilmiştir. Hastalık sonrasında Avrupa’ya yayılarak büyük salgınlara yol açmıştır. Çeşitli kaynaklardan temas yoluyla Asya ve Afrika kıtalarına yayılan bu hastalık farklı milletler tarafından “Mal Français”, Mal Italien”, “Mal Portugais”, “Les Espagnols” ve Syphilis gibi isimlerle adlandırılmıştır. Osmanlı hekimleri ise bu hastalığı “İllet-i Efrenciye”, “Maraz-ı Efrenci”, “Frenk Uyuzu’’ ve “Avrupalıların Marazı” olarak isimlendirmiştir. Dünyanın bütününde etkisini ciddi şekilde hissettiren frengi; çeşitli temaslar ve özellikle XIX. yüzyılın ikinci yarısında yaşanan savaş mağlubiyetleri sonucunda Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılan bölgelerden Anadolu’ya başlayan göçler ile birlikte bu topraklara da taşınmıştır. Frengi ilk olarak XIX. yüzyılda Anadolu’da yer yer salgınlara dönüşerek İmparatorluğu sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel açıdan derinden etkilemiştir. Bu çalışmada da 1885-1890 yılları arasında Safranbolu kazasında yaşanan frengi salgını ve salgınla mücadele yöntemleri ortaya konmuştur.
Keywords
Abstract
Syphilis is a sexually or blood-borne disease caused by a bacterium called Treponama pallidium. Syphilis can cause serious damage to the human body in various ways. Syphilis was first discovered in the Americas in 1492. The disease then spread to Europe and caused major epidemics. This disease, which spread to Asia and Africa through contact from various sources, was called "Mal Français", Mal Italien", "Mal Portugais", "Les Espagnols" and Syphilis by different nations. Ottoman physicians, on the other hand, called this disease "Illet-i Efrenciye", "Maraz-ı Efrenci" or "Frenk Scabies" and "European Disease". Syphilis, which had a serious impact on the whole world, was carried to Anatolia with the migrations that started from the regions separated from the Empire as a result of various contacts and especially the war defeats in the second half of the XIXth century. Syphilis first turned into epidemics in Anatolia in the 19th century and deeply affected the Empire in social, political, economic and cultural terms. In this study, the syphilis epidemic in Safranbolu accident between 1885-1890 and the methods of combating the epidemic are discussed.
